Zaburzenia lękowe, inaczej nazywane nerwicami, są niejednolitą grupą schorzeń charakteryzujących się bardzo zróżnicowanym obrazem klinicznym, tzn. specyficznymi objawami, czasem trwania itp. Różnorodność ta odzwierciedla się w liczbie przyczyn je powodujących. Oznacza to, że przyczyny zaburzeń lękowych są różne dla różnych typów zaburzeń, charakteryzujących się różnymi objawami. Przyczyny egzogenne, czyli pochodzenia zewnętrznego, ze środowiska pacjenta, stanowią najczęstszą grupę przyczyn nerwicy. Źródłem zaburzeń nerwicowych są pewnego rodzaju konflikty wewnętrzne (często nieuświadomione), których pacjent nie może rozwiązać. Często są to sprzeczności między potrzebami a obowiązkami, pragnieniami a normami, jakimi kieruje się otaczający świat. Najczęściej takie konflikty pojawiają się w sytuacjach, gdy wrażliwa i nieodporna na stres osoba (posiadająca predysponujący do zachorowania typ osobowości) poddawana jest presji sytuacji, która wymaga od niej, by wykonywała coś sprzecznego ze swoimi własnymi dążeniami i pragnieniami (często nie będąc ich świadomą). Innymi częstymi przyczynami nerwic są brak należytej opieki rodziców nad pacjentem w jego latach dzieciństwa albo nieodreagowany uraz z przeszłości. Zbyt wygórowane oczekiwania rodziców, poczucie ciągłej presji i konieczności zaspokajania ich ambicji, lęk przed utratą jednego z rodziców lub oddzieleniem od niego oraz wiele innych konfliktowych sytuacji rodzinnych ma tu ogromne znaczenie. To, w jakiej rodzinie, w jakiej atmosferze dorasta dziecko i w jaki sposób kształtuje to jego osobowość, ma duży wpływ na tworzenie się zaburzeń nerwicowych. Kumulacja patogennych oddziaływań kształtuje specyficzne cechy osobowości – bierność, uległość, niepewność, zmienność, zależność od innych, egocentryzm, podwyższony poziom odczuwania niepokoju, skupienie na sobie, poczucie niższej wartości, żalu do innych, krzywdy, frustracji. Kompilacja takich cech może sama w sobie być źródłem zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych konfliktów.

Przyczyny endogenne i dziedziczne nerwic

Badania prowadzone w ostatnich latach udowodniły, że w znaczącej liczbie przypadków pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi, oprócz opisanych powyżej przyczyn, które zaliczane są do przyczyn egzogennych – czyli pochodzenia zewnętrznego – bardzo ważny czynnik stanowią uwarunkowania genetyczne oraz neurobiochemiczne danej jednostki. Oznacza to, że nerwica lub predyspozycja do jej występowania może być dziedziczona, przenoszona w genach na potomstwo. Predyspozycje te w większości przypadków oznaczają specyficzny typ osobowości. Odczuwanie niepokoju tworzy stan ciągłego oczekiwania na zagrażające niebezpieczeństwo i szukania go w każdej sytuacji. Utrudnia to podejmowanie przemyślanych, rozważnych decyzji, dokonywanie wyborów, ponieważ wszystko podporządkowane jest unikaniu zagrożenia.

Czynnik neurobiochemiczny nerwicy

Uwarunkowania neurobiochemiczne nerwicy związane są ze specyficznymi (często też dziedzicznymi) zaburzeniami w stosunkach stężeń neuroprzekaźników, czyli substancji chemicznych regulujących pracę mózgu w ośrodkowym układzie nerwowym pacjenta. Już wiele lat temu odkryto, że mleczan sodu wstrzykiwany pacjentowi wywołuje u niego ataki paniki, co związane jest z wywołanym zwiększonym stężeniem wapnia zjonizowanego we krwi, który bezpośrednio wpływa na przewodzenie impulsów nerwowych, m.in. w mózgu. Inne teorie zakładają, że występujący u niektórych zwiększony poziom hormonów stresu, tj. adrenaliny i noradrenaliny, może predysponować do występowania zespołów lękowych. Te i inne teorie zostały w części potwierdzone lub odrzucone w przebiegu wielu doświadczeń. Pomimo to pozwoliły poznać wiele mechanizmów rządzących naszymi emocjami i mogących wpływać na występowanie różnych typów nerwic. Wyniki badań przytaczanych na początku akapitu mają znaczący wpływ na dalsze rokowanie, a przede wszystkim na wybór metody leczenia nerwicy u osób dotkniętych różnymi typami zaburzeń.

Czynnik płci i wieku a rozwój nerwicy

W większości typów nerwic przeważającą liczbę pacjentów stanowią kobiety. Udowodnione jest, że są one narażone bardziej od mężczyzn na występowanie zaburzeń lękowych, zespołów natręctw, zaburzeń dysocjacyjnych (histerii), zaburzeń przebiegających z somatyzacją itp. Pomimo istniejącego w społeczeństwie poglądu, że mężczyźni są mniej odporni na stres, badania wskazują na to, że również na zaburzenia związane ze stresem, zwłaszcza te przewlekłe, tj. zespół stresu pourazowego, zaburzenia adaptacyjne, kobiety są również narażone w większym stopniu niż mężczyźni.

Choroby psychiczne i stres przyczynami zaburzeń lękowych

Istnieje możliwość, że choroby psychiczne są podłożem do występowania objawów charakterystycznych dla zaburzeń nerwicowych. W przypadku zespołu natręctw do przyczyn takich należą m.in. depresja endogenna oraz schizofrenia, którym często towarzyszą objawy, takie jak natręctwa, obsesje oraz kompulsje. Ważne w tych przypadkach jest rozpoznanie choroby psychicznej, która pośrednio je wywołuje, i wczesne jej leczenie.

Słaba psychika to czynnik znacznie ograniczający możliwości osiągnięcia sukcesu, zarówno w obszarze życia zawodowego, jak i prywatnego. Uniemożliwia ona wykorzystanie naszych wszystkich talentów i zdolności. Istnieją jednak sposoby na jej wzmocnienie i widoczną poprawę życia. Dowiedz się jak to uczynić! Osoby o dużej wytrzymałości psychicznej, jak sportowcy, budzą zasłużony podziw. Nasze możliwości fizyczne są w dużej mierze zdeterminowane przez budowę ciała. Możesz trenować do woli, lecz raczej nie pobijesz Usaina Bolta w sprincie. Z kolei wytrzymałość psychiczna jest czymś, czego można się nauczyć i doskonalić – proces ten wymaga jedynie ćwiczeń i wytrwałości. Oczywiście niektórzy ludzie są z natury mocniejsi psychicznie niż inni, lecz każdy może nad tą cechą pracować i osiągać satysfakcjonujące rezultaty. Słaba psychika może być wzmocniona, wymaga jednak treningu i intensywnej pracy. Siła psychiczna to zdolność do działania na najwyższych obrotach, gdy gra toczy się o wysoką stawkę. Niezależnie od tego, czy chodzi o sfinalizowanie ważnej transakcji, czy o walkę ze straconej pozycji, mocne nerwy sprawiają, iż nie dajemy się przytłoczyć trudnej sytuacji. Dobra wytrzymałość psychiczna sprowadza się do tego, że robimy wszystko, co najlepsze, niezależnie od swojego aktualnego samopoczucia. Innymi słowy, siła psychiczna polega na poświęceniu, robieniu czegoś, co sprawia ci trudność, przesuwaniu kolejnych granic, nie poddawaniu się w obliczu trudności czy wytrwałym odgrywaniu roli, w której nie czujesz się najlepiej. Chodzi o stawianie celów nieco ponad swoimi aktualnymi siłami. Łatwo powiedzieć. Z całą pewnością nie każdy sportowiec wyróżnia się wrodzoną wytrzymałością psychiczną? Jak zatem można tę cechę poprawić u siebie, by słaba psychika nie ograniczała naszych możliwości i komfortu życia?

Kontroluj swój umysł, bo inaczej on przejmie kontrolę nad tobą

Sprowadzając wytrzymałość psychiczną do podstawowych elementów, polega ona na prostym wyborze: będziesz kontrolował swój umysł, albo on przejmie kontrolę nad tobą. Jeżeli nie panujemy nad własnym umysłem, bezwolnie poddajemy się wszystkiemu, co zostało tam wcześniej zakodowane. Przeciętny człowiek nie programuje swojego umysłu, lecz przyjmuje to, co spotyka na swej życiowej drodze, z dobrodziejstwem inwentarza i wykorzystuje później do rozwiązywania problemów, i radzenia sobie z różnymi sytuacjami. Zatem słaba psychika to rodzaj szkodliwego kodu, który zapisał się w danym umyśle. Na przykład, jeśli twoją wyjściową reakcją na momenty dużego ryzyka jest strach, lęk czy nadmierna ekscytacja, dzieje się tak dlatego, iż w którymś momencie życia podświadomie nauczyłeś się, że taka strategia działa. Może ona nie być najmądrzejsza, lecz została zakodowana w twoim umyśle, gdyż w przeszłości się sprawdziła. Gdy zaakceptujemy takie programowanie, najczęściej przestajemy się nad daną sytuacją zastanawiać, tylko działamy odruchowo. Słaba psychika jest zatem zbiorem odruchowych reakcji na bodźce zewnętrzne. Jeśli zatem chcesz wzmocnić swoją psychikę, najpierw musisz przeprogramować myślenie. Jedną z podstaw jest nauka skupiania się na celu, nie pozwalając dojść do głosu wątpliwościom i samokrytycznym myślom. Żeby osłabić negatywne myślenie należy przejąć całkowita kontrolę nad działaniem. Raz przemyślany i ustalony cel powinien być realizowany, bez dalszego rozpatrywania jego słuszności, szans powodzenia, itp.

Wszystko jest w twojej głowie

Większość artykułów na temat wytrzymałości psychicznej rozbija ją na mniejsze kategorie, jak skupienie, opanowanie, pewność siebie, odwaga, itp. Być może ma to sens z naukowego punktu widzenia, jednak utrudnia zastosowanie pewnych zasad w praktyce. Poniżej znajdziesz opis prostszego i bardziej naturalnego procesu, który pozwoli ci wzmocnić słaba psychikę i znacznie sprawniej funkcjonować, gdy naprawdę ma to znaczenie. Do dzieła!

Myśl pozytywnie

Bardzo łatwo dać się zgnębić samemu sobie, dopuszczając do głosu wewnętrznego krytyka za każdym razem, gdy sprawy przybierają niekorzystny obrót, choć to nic nie daje. Walcz z podejściem samokrytycznym i postaraj się zebrać pozytywną energię, która będzie ci towarzyszyć przez resztę rozgrywki. Wysoka samoocena wymaga jednak stałej i wytrwałej pracy nad sobą. Jeśli naprawdę przyłożysz się do eliminacji negatywnych myśli, twoja uwaga automatycznie przeniesie się na te pozytywne, a to z kolei sprawi, że z większym prawdopodobieństwem będziesz mógł cieszyć się z sukcesu. Pamiętaj przy tym co mówią wszyscy ludzie, którzy w życiu osiągnęli coś znaczącego. Wskazują oni w większości na decydujący czynnik determinacji, wytrwałości i wytrzymałości.

Skup się wyłącznie na tym, co możesz kontrolować

Oczywiście grasz po to, by wygrać. Jednak oddawanie się rozmyślaniom na temat potencjalnego wyniku tylko odwraca twoją uwagę i zaśmieca umysł nieistotnymi, rozpraszającymi myślami. Nikt nie ma 100% wpływu na osiągnięcie celu. Zawsze istnieją jakieś czynniki obiektywne, które mogą istotnie decydować o jego realizacji. Nie należy jednak zbytnio się nimi przejmować i zawsze realizować swoje zadania. Radą na zwalczenie słabej psychiki jest skupienie się na chwili obecnej i pozwolenie, by sprawy przybrały swój naturalny bieg. Skoncentruj się na tym, co możesz kontrolować – na swoim podejściu i nastawieniu. Co zdarzy się na następnym etapie czy na końcu, nie ma znaczenia. Taka postawa sprzyja rozluźnieniu, koncentracji i dawaniu z siebie jak najwięcej w kluczowych momentach.

Dowiedz się również jak być silnym psychicznie.

Stres jest negatywnym odczuciem, które towarzyszy człowiekowi od zawsze. Życie w ciągłym stresie przestaje być czymś wyjątkowym. Staje się normą. Niestety wyniki badań epidemiologicznych prowadzonych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) są niepokojące i wskazują, że szybkie tempo życia, cywilizacja przemysłowa, duża gęstość zaludnienia, rywalizacja i towarzyszący temu wszystkiemu stres zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na choroby nowotworowe, wrzodowe czy układu krążenia. Stres ma swój udział w powstawaniu wielu chorób somatycznych. Wobec narastających czynników stresogennych, obecnych w aktualnej rzeczywistości, niezbędne staje się dążenie do budowania odporności na stres oraz podnoszenie ogólnej świadomości o strategiach radzenia sobie z nim na co dzień. Odporność psychiczna okazuje się wysoce pożądaną cechą, jednak niewystępującą u każdego. Na czym polega oraz jak można ją wykształcić w swoim usposobieniu?

Sposoby na zmniejszenie stresu

Wielu ludzi zadaje sobie pytanie, jak pokonać stres, i nadal nie znajduje odpowiedzi. Umiejętność radzenia sobie z przeciwnościami losu stanowi wypadkową doświadczeń życiowych, temperamentu, cech osobowości, systemu wartości, wsparcia społecznego, światopoglądu, sposobu myślenia itp. W dużej mierze odporność na stres wynika z filozofii życia. Tylko od człowieka zależy, czy pozwoli przytłoczyć się stresom, owładnąć chorym ambicjom i pragnieniom odniesienia spektakularnych sukcesów. Może warto zmienić własny styl życia (zadbać o odpowiednią dietę, bogatą w minerały np. magnez i aktywność fizyczną), zatrzymać się w biegu, wyjść na spacer, pobyć z samym sobą, z naturą, z drugim człowiekiem i zapomnieć o chaosie dnia codziennego? Po co się samemu zabijać? Przecież fundowanie sobie stresów to taka powolna śmierć na raty…

Wytrzymałość psychiczna – czym charakteryzuje się ta cecha osobowości?

Wspomniana odporność zawiera w sobie trzy fundamentalne filary, które stanowią składowe części całego zjawiska psychologicznego, jakim jest wytrzymałość mentalna – wśród nich znajduje się indywidualny potencjał danej osoby, czyli jej temperament oraz poziom inteligencji. Równie ważne okazuje się środowisko rodzinne, w którym człowiek wzrasta oraz poczucie wsparcia, otrzymywanego z zewnątrz. Wymienione aspekty znacząco oddziałują na kształtowanie odporności psychicznej w każdym wieku. Siła psychiczna człowieka ujawnia się w jego sposobie bycia oraz pokonywania codziennych trudności, jak również w strategiach podejmowanych w stresujących sytuacjach. Można uznać, że człowiek odporny i silny psychicznie cechuje się:

•inteligencją,

•autonomią,

•towarzyskością,

•przyjaznym usposobieniem i pozytywnym nastawieniem do otoczenia,

•wrażliwością na potrzeby innych i empatią,

•poczuciem wewnętrznej kontroli, która zauważalna jest przez środowisko,

•wyższym poczuciem własnej wartości,

•poszukiwaniem wsparcia w sytuacjach tego wymagających.

Cechy te zauważalne są już w okresie dzieciństwa oraz dorastania, pogłębiając się wraz z rozwojem – można zatem przypuszczać, że istotny wpływ na powstanie odporności psychicznej u człowieka ma jego dzieciństwo i doświadczenia nabyte w tym okresie. Pielęgnowanie wymienionych aspektów osobowościowych u rozwijającego się dziecka, sprzyja zakorzenieniu się w nim odporności, która jest wysoce pożądaną cechą w dorosłym życiu (2).

Wydaje się więc, że równowaga psychiczna stanowi wypadkową kilku czynników, pośród których jednym z najważniejszych okazuje się wysoka samoocena, determinująca wiarę we własne możliwości oraz w umiejętność poradzenia sobie w trudnej sytuacji. Towarzyszące jej myślenie pozytywne sprawia, że osoba odporna psychicznie podchodzi do problemów w sposób zadaniowy – aktywnie poszukując rozwiązań i dążąc do konstruktywnego wyjścia ze stresujących sytuacji.

Jak rozwinąć w sobie odporność psychiczną – kilka praktycznych sugestii

Jak wynika z powyższych rozważań, walka ze stresem wymaga wewnętrznej siły oraz optymizmu i pozytywnego myślenia o sobie i innych. Okazuje się, że cechy osobowościowe, determinujące odporność psychiczną można wykształcić w sobie, zmieniając niektóre codzienne nawyki. Z pewnością warto zadbać o:

•optymalną ilość snu i unikanie przemęczenia,

•zagospodarowanie czasu dla siebie – na relaks, spotkania towarzyskie lub realizację swojego hobby,

•uświadomienie sobie wsparcia społecznego, w postaci rodziny, przyjaciół oraz instytucji, które zapewniają pomoc w trudnych sytuacjach,

•pozytywne ukierunkowanie myślenia – o sobie, innych ludziach oraz wydarzeniach, które pomimo trudności powinny być postrzegane jako nowe doświadczenia, rozwijające wewnętrznie,

•rozwój osobisty i pracę nad własnymi emocjami,

•realizm w postrzeganiu przytrafiających się problemów – unikanie dążenia do nadmiernej perfekcji, pozwalanie sobie na brak idealizmu i popełnianie błędów, przyjmowanie niepowodzeń jako neutralnych i naturalnych wydarzeń.

Dodatkowo warto wdrożyć do codziennego funkcjonowania zasady higienicznego trybu życia, na które składa się zarówno zbilansowana i zdrowa dieta, uprawnianie sportu oraz aktywność fizyczna, jak i pielęgnowanie własnych pasji i zainteresowań. Należy pamiętać, że odporność psychiczna jest cechą, którą można wykształcić. Jest również bardzo ważna w aktualnej rzeczywistości, w której nagminnie zdarzają się sytuacje stresowe – warto więc zadbać o swoje zdrowie psychiczne i emocjonalne, potęgując w ten sposób poczucie satysfakcji z własnego życia.

Cytomegalia jest powodowana przez wirusa cytomegalii (CMV), który bytuje w organizmie człowieka i uaktywnia się, gdy słabnie odporność organizmu gospodarza. Zakażona przez wirusa cytomegalii komórka powiększa się nawet 40-krotnie i zawiera charakterystyczne wtręty zlokalizowane wewnątrz jądra oraz w cytoplazmie. Choroba ta ma dość długi okres wylęgania – od trzech tygodni do nawet trzech miesięcy. Wirus cytomegalii po ustąpieniu objawów choroby pozostaje nadal w organizmie w tzw. formie utajonej. W okresie obniżonej odporności ustroju może znów się uaktywnić, dając w efekcie obraz charakterystycznej infekcji wirusowej.

Cytomegalia – co to za choroba

Cytomegalia to częsta choroba wirusowa. Jej powstawanie powoduje cytomegalowirus, który pochodzi z tej samej kategorii co wirus ospy wietrznej, półpaśca i opryszczki. Nosicielem tego wirusa są tylko i wyłącznie ludzie. Cytomegalia jest schorzeniem, które często nie daje żadnych objawów, atakuje głównie gruczoły ślinowe i jest zaliczana do choroby wenerycznej. Dolegliwość ta jest rozpowszechniona na całym świecie. Ponadto wirus cytomegalii został po raz pierwszy wyizolowany ze ślinianki chorego noworodka w 1956 roku. W większości przypadków cytomegalia nie jest chorobą niebezpieczną, lecz jej leczenie jest koniecznością, ponieważ sieje spustoszenie w organizmie.

Cytomegalia – przyczyny

Do zakażenia wirusem cytomegalii może dojść poprzez:

•transfuzję krwi,

•transplantację narządów,

•bezpośredni kontakt z płynami ciała chorego (krew, ślina, mocz i inne),

•łożysko matki w czasie ciąży lub porodu,

•bliski kontakt z chorym.

Bardzo często występuje cytomegalia wrodzona u młodocianych ciężarnych. Wirus cytomegalii w ciąży jest najczęstszą przyczyną wewnątrzmacicznego zakażenia płodu. Wirus cytomegalii niebezpieczny jest przede wszystkim dla noworodków i niemowląt oraz u osób z obniżoną odpornością. Około 1% noworodków ulega zakażeniu w okresie płodowym.

Rodzaje zakażeń cytomegalią

Zakażenie pierwotne: dochodzi do niego bardzo często w dzieciństwie, u osób które nie miały wcześniej kontaktu z wirusem. Zakażenie pierwotne powoduje, że krwi obecne są białka odpornościowe, które żyją w organizmie do końca życia. Ten rodzaj zakażenia jest niebezpieczny zwłaszcza dla kobiet w ciąży i pacjentów z bardzo małą odpornością.

Zakażenie chroniczne: jest konsekwencją infekcji pierwotnej, nie daje objawów, czasem pojawia się wirus. Po zakażeniu pierwotnym wirus ten zostaje utajony w komórkach gruczołów wydzielniczych, siateczkowo-nabłonkowych węzłów chłonnych, nerek. W takiej formie wirus zalega w organizmie przez całe życie i reaktywuje się, gdy poczuje sprzyjające warunki.

Wtórne zakażenie pierwotne: powstaje w przypadku spadku odporności lub wtórnego złapania wirusa cytomegalii. Zakażenie wtórne nie powoduje ogólnie żadnych objawów, ale pacjent może zarażać inne osoby. Pacjenci zarażeni cytomegalią mogą produkować wirusa z płynami ustrojowymi od kilku miesięcy do kilku lat. Dorośli wydzielają wirusa znacznie krócej niż dzieci.

Cytomegalia – objawy

Zakażenia cytomegalią możemy podzielić na wrodzone i nabyte. Nabyte z kolei na pierwotne i wtórne. Zakażenie pierwotne w 90% przypadków przebiega bezobjawowo lub w łagodnej postaci mononukleozopodobnej. U ok. 10% przypadków cytomegalii objawy to podwyższona temperatura ciała, która może utrzymywać się do 30 dni. W cytomegalii objawy to również zmęczenie, ból głowy oraz ból mięśni. Objawami cytomegalii jest również kaszel i ból gardła. Objawami towarzyszącymi cytomegalii jest zapalenie gardła i powiększenie węzłów chłonnych szyi. Czasem do objawów cytomegalii dochodzi powiększenie wątroby i śledziony, a także anemia hemolityczna i trombocytopenia. Zakażenia wtórne spowodowane są odmiennym typem wirusa cytomegalii lub uczynnieniem (reaktywacją) zakażenia przebytego. Cytomegalia w ciąży może doprowadzić do poronienia, porodu przedwczesnego, urodzenia martwego dziecka lub dziecka z zespołem wad wrodzonych. Cytomegalia w ciąży daje inny obraz choroby w zależności od okresu ciąży, w którym doszło do zachorowania na cytomegalię.

Cytomegalia – diagnostyka i leczenie

Przeprowadza się badania krwi i moczu pacjenta. We krwi oceniany jestpoziom przeciwciał w klasie IgG i IgM przeciw cytomegalii – tzw. serologię. Przeciwciała IgM mogą przetrwać we krwi do 18 miesięcy od pierwotnej infekcji. Ich obecność oraz znaczny wzrost przeciwciał IgG świadczą o istnieniu pierwotnej infekcji. Wykrycie przeciwciał u kobiety na kilka miesięcy przed ciążą świadczy o przejściu przez nią tej choroby, a obecne przeciwciała chronią ją przed świeżą infekcją i czynią zakażenie płodu mało prawdopodobnym. Cytomegalia w ciąży jest rzadko rozpoznawana ze względu na to, że zakażenie przez wirusa cytomegalii przebiega bezobjawowo. Rozpoznanie cytomegalii dotyczy zwykle noworodków z wadami wrodzonymi lub objawami zakażenia uogólnionego. Jeżeli nie występuje u chorego obniżenie odporności, nie jest podejmowane żadne leczenie, ponieważ organizm sam potrafi sobie poradzić z cytomegalią. Leczenie wprowadza się u noworodków z udokumentowaną objawową cytomegalią. Polega ono na podaniu leku hamującego replikację wirusa cytomegalii i trwa ok. 2 tygodni. Dłużej trwające leczenie, do 3 tygodni, przebiega przy cytomegalii układu nerwowego. Niemowlę, u którego rozpoznano cytomegalię, musi pozostawać pod opieką pediatryczną do ukończenia pierwszego roku życia, aby kontrolować, czy wirus cytomegalii się nie uaktywnił, ponieważ podawany lek nie zabija wirusa cytomegalii, lecz tylko hamuje jego namnażanie. Innym sposobem leczenia cytomegalii jest podawanie tzw. surowicy odpornościowej, zawierającej specyficzne przeciwciała przeciwko wirusowi cytomegalii. Stosowane jest u niemowląt jako leczenie uzupełniające w ciężko przebiegających infekcjach, zwłaszcza u dzieci z obniżoną odpornością.

Ospa wietrzna (łac. varicella) należy do grupy najbardziej zakaźnych chorób wieku dziecięcego. W przebiegu ospy wietrznej występuje wysoka gorączka i swędząca wysypka w postaci pęcherzyków. Ospa wietrzna u dzieci przebiega ospę dość łagodnie, u dorosłych notuje się ostrzejszy przebieg ospy, nierzadko z komplikacjami. Zarażenie ospą wietrzną następuje drogą kropelkową. Przyjmuje się, że najłatwiej zarazić się przez kontakt z chorym na parę dni przed wystąpieniem wysypki, ale warto wiedzieć, że chory na ospę zaraża aż do chwili zaschnięcia u niego ranek i pojawienia się strupków.

Ospa – zarażenie wirusem

Ospa wietrzna z łatwością przenosi się na innych członków rodziny i rówieśników w szkole, ponieważ wirus ospy przenosi się przez powietrze, drogą kropelkową lub przez płyn z pęcherzy. Istnieje również możliwość infekcji wirusem ospy w sposób pośredni – przez kontakt z częściami garderoby i innymi przedmiotami wyeksponowanymi na działanie płynu z krost. Chorzy na ospę zostają zakażeni do 5 dni (częściej od 1-2 dni) przed i 5 dni od chwili pojawienia się wysypki. Kiedy rany zostają pokryte strupem, osoba zazwyczaj przestaje być zakażona. Ospa wietrzna u dzieci ujawnia się przez około 10-14 dni. I to właśnie wtedy lekarze zalecają, aby dziecko z ospą wietrzną pozostało w domu, ponieważ to w tym czasie najłatwiej o zarażenie wirusem ospy. W przypadku ospy wietrznej u dzieci najlepiej, aby dziecko pozostało w domu do ustąpienia jakichkolwiek objawów ospy. Większość ludzi zaraża się wirusem ospy wietrznej do 15 roku życia, z czego większość między 5 a 9, jednak prawdopodobieństwo zarażenia ospą istnieje w każdym wieku. Ospa wietrzna zazwyczaj jest bardziej dotkliwa u dorosłych oraz niemowląt. Choroba występuje najczęściej zimą i wiosną.

Ospa – objawy

Ospę wietrzną wywołuje wirus VZV (Herpes virus varicellae), który inicjuje również zachorowanie na półpasiec. Przechorowanie ospy wietrznej daje odporność na ponowną infekcję. Wirus ospy zostaje w organizmie do końca życia w formie utajonej, m.in. w zwojach nerwowych. W warunkach obniżonej odporności ospa wietrzna może się uaktywnić i wywołać półpaśca. Zdarza się to bardzo rzadko, ale jeżeli już ma miejsce taki przypadek, to zwykle w przebiegu ospa wietrzna daje poważne powikłania. Ospa wietrzna wylęga się przeciętnie około dwóch tygodni. Do charakterystycznych objawów ospy wietrznej zalicza się:

•złe samopoczucie, uczucie ogólnego rozbicia;

•ból głowy;

•wysoką gorączkę (37-40 stopni Celsjusza);

•wykwity skórne, które kolejno przeobrażają się z małej, czerwonej plamki w grudkę, potem w pęcherzyki wypełnione płynem, który po pewnym czasie mętnieje, przyjmując postać krostek; krostki przysychają, zmieniając się w strupki, które po jakimś czasie odpadają;

•uporczywy świąd.

Główny objaw ospy wietrznej, a więc wysypka pojawia się na tułowiu, a potem na szyi, twarzy, głowie (również w miejscach owłosionych), ramionach i nogach. Rzadko krostki zajmują dłonie i stopy. Objawy ospy w postaci pęcherzyków można zaobserwować czasem w jamie ustnej, na podniebieniu twardym, policzkach i narządach płciowych. Zmiany skórne związane z ospą wietrzną na błonach śluzowych wykazują tendencję do owrzodzenia. W miejscu odpadniętych strupków widać często blizny. Niektóre są prawie niewidoczne, inne – głębsze – towarzyszą człowiekowi do końca życia. W ciężkich przypadkach ospy objawem może być wysypka krwotoczna. Częstym powikłaniem ospy wietrznej u dzieci, jest zakażenie skóry w postaci liszaja płaskiego. U dorosłych palących papierosy może wystąpić ospowe zapalenie płuc o bardzo ciężkim przebiegu. Polskie Ministerstwo Zdrowia zachęca do szczepienia przeciw ospie wietrznej. Mimo że ospa wietrzna najczęściej przebiega łagodnie, dając skąpe objawy, to u osób dorosłych, noworodków i niemowlaków notuje się ostrzejszy przebieg i powikłania ospy wietrznej. Do powikłań ospy wietrznej zalicza się np. zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego, zapalenie węzłów chłonnych, zapalenie opon mózgowych. Szczególnie narażone na niebezpieczeństwo związane z ospą wietrzną są kobiety w ciąży, u których wirus ospy w pierwszym trymestrze może zaszkodzić płodowi, powodując tzw. zespół ospy wietrznej wrodzonej: blizny, deformacje (np. hipoplazja kończyn), zaburzenia wzroku (np. zaćma wrodzona, atrofia nerwu wzrokowego) i układu nerwowego (np. mikrocefalia, wodogłowie).

Ospa – profilaktyka i leczenie

W ramach profilaktyki ospy zaleca się szczepienie przeciw ospie wietrznej i unikanie kontaktów z osobami chorymi na ospę, by minimalizować ryzyko zarażenia. Kiedy jednak dojdzie do sytuacji, w której ospa wietrzna się rozwija, należy pamiętać o odpoczywaniu podczas gorączki i przyjmowaniu leków przeciwgorączkowych (ale nie kwasu acetylosalicylowego). W czasie ospy wietrznej u dzieci zwykle najbardziej dokucza im swędzenie, dlatego należy dbać o higienę, pamiętać o częstej zmianie ubrań i kąpielach w wodzie z nadmanganianem potasu, płatkami owsianymi, sodą oczyszczoną lub siemieniem lnianym. Powinno się nie dopuszczać do rozdrapywania wysypki, aby zapobiec wtórnym zakażeniom bakteryjnym. Płynne pudry to nie najlepsze rozwiązanie w czasie ospy wietrznej u dzieci – co prawda koją swędzenie, ale stanowią łatwą pożywkę dla rozwoju bakterii.

Pokrzywka to niejednolity zespół chorobowy, który charakteryzuje się występowaniem wykwitów w postaci bąbli (podobnych do tych po poparzeniu pokrzywą). Wykwity te mają zabarwienie różowe lub porcelanowo-białe, mogą być różnych kształtów i rozmiarów. Powstają szybko i tak samo szybko ustępują. Często towarzyszą im niewielki ból i świąd. Wyróżnia się wiele rodzajów oraz wiele przyczyn pokrzywki. Pokrzywka jest chorobą bardzo rozpowszechnioną. Szacuje się, że w ciągu całego życia mniej więcej co 5 osoba chociaż raz na nią zapadnie. Pokrzywka dotyka ludzi w każdym wieku.

Pokrzywka – mechanizm tworzenia bąbla

Pokrzywka jest jedną z chorób alergicznych, wywołanych nieprawidłową odpowiedzią układu immunologicznego na kontakt z alergenem. do innych tego typu chorób należą: atopia, atopowe zapalenie skóry, katar sienny, alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych. Pokrzywka zazwyczaj ma podłoże alergiczne (choć rzadziej może mieć też podłoże niealergiczne, np. fizykalne czy toksyczne).

Zazwyczaj mowi się o następujących przyczynach pokrzywki:

•idiopatycznej (najczęstsza)- pokrzywka idiopatyczna pojawia się bez wyraźnej przyczyny. Pokrzywka idiopatyczna może mieć łagodny lub przewlekły przebieg. Podstawową cechą pokrzywki idiopatycznej jest to, że stwierdzenie jej bezpośredniej przyczyny jest prawie niemożliwe,

•infekcyjnej- wystąpienie pokrzywki może towarzyszyć takim chorobom jak:wirusowe zapalenie wątroby typu A, B, C, mononukleozia zakaźnej (zakeżenie wirusem Epsteina-Barr), AIDS (zakażenie wirusem HIV).

•zależnej od przeciwciał IgE- użądlenie, lub pokąsanie przez owada – pokrzywka najczęściej występuje po użądleniu osy lub pszczoły. Inną przyczyną jest reakcja na określone substancje – niektóre osoby wykazują nadwrażliwość na substancje, z którymi stykają się w pracy, np. lateks (laboranci, lekarze pielęgniarki), kosmetyki (zawierające nadsiarczan amonu), substancje użyte do garbowania odzieży skórzanej, sierść lub ślinę zwierząt domowych,

•alergicznej – pokrzywka alergiczna związana jest z pożywieniem (mleko krowie, orzechy, ryby). Pokarmy – mogą one wywoływać zmiany skórne w pokrzywce alergicznej, czyli za pośrednictwem przeciwciał klasy IgE lub niealergicznej, w sytuacji, gdy same zawierają histaminę, lub mają zdolność uwalniania jej. Pokrzywkę alergiczną wywołują dodatki do żywności – wiele spośród substancji konserwujących, wzmacniających smak, barwników i innych dodawanych do gotowych produktów żywnościowych. Niektóre z substancji wywołujących pokrzywkę alergiczną to: benzoesan sodu (konserwant napojów kolorowych), glutaminian sodu (np. zupki w proszku), penicylina,

•związanej z przebytą transfuzją krwi,

•pojawiającą się po zażytych lekach (np. penicylina, cefalosporyna, aspiryna i niesteroidowe leki przeciwzapalne),

•pokrzywka wywołana przez czynniki fizyczne – drapanie może wywołać tak zwany dermografizm. To obrzęknięcie i zbielenie lub zaczerwienienie podrapanego miejsca. Niektóre rodzaje pokrzywki mogą być wywołane uciskiem, np. ściągacza od bluzy, a także uderzeniem. Pokrzywka świetlna z kolei pojawia się po naświetleniu skóry światłem słonecznym. Znana jest również odmiana pokrzywki cholinergicznej, występującej po wysiłku fizycznym lub po biernym ogrzaniu ciała, np. w kąpieli. Pokrzywka cholinergiczna jest wywołana przez nadmierną wrażliwość na pot. Przyczyną pokrzywki cholinergicznej jest uczulenie na acetylocholinę – neuroprzekaźnik, który sprawia, że skóra zaczyna wydzielać pot. W czasie pokrzywki cholinergicznej bąble mają czerwoną obwódkę i bardzo swędzą. Z tego powodu po pokrzywce cholinergicznej często zostają nam blizny i ślady na skórze.

Pokrzywka – rodzaje i objawy

Pokrzywki dzieli się nie tylko z uwagi na czas ich trwania, lecz również ze względu ich etiologię, czyli ze względu na mechanizm powodujący uwolnienie w skórze właściwej z komórek tucznych (mastocytów) histaminy odpowiedzialnej za powstanie bąbla pokrzywkowego. Histamina jest mediatorem oddziaływującym na receptory histaminowe H. Pobudzenie receptorów H1 powoduje rozkurcz naczyń (wzrost przepuszczalności ich ścian) i swędzenie, a pobudzenie receptora H2 powoduje rozkurcz naczyń oraz wzrost ich przepuszczalności. Mechanizmy te są bardzo ważne, gdyż na ich blokowaniu polega zasadnicze leczenie pokrzywek.

•zazwyczaj to pokrzywka alergiczna,

•najczęstszy rodzaj pokrzywki,

•czynnikami wywołującymi mogą być pokarmy (wtedy pokrzywce towarzyszą często nudności, wymioty i bóle brzucha), a także leki czy pyłki roślin,

•w ostrej postaci pokrzywki objawy powstają kilka godzin po kontakcie z czynnikiem wywołującym, mogą utrzymywać się od kilku godzin do kilku dni.

Pokrzywka przewlekła:

•występuje rzadziej niż ostra,

•częściej ma charakter niealergiczny,

•dotyka głównie dorosłych,

•wykazano jej związek z układem nerwowym, mogą wywoływać ją czynniki psychiczne,

•alergeny są głównie pokarmowe lub wziewne, mogą być także związane z ogniskami wewnątrzustrojowymi, zaburzeniami przewodu pokarmowego (robaczyce, kandydoza i inne),

•jej podtyp stanowi niealergiczna nietolerancja kwasu acetylosalicylowego, którego zażycie prowadzi do rozwoju zmian pokrzywkowych.

Zespół jelita drażliwego inaczej zespół jelita nadwrażliwego, z łac. colon irritabile; z ang. Irritable Bowel Syndrome (w skrócie IBS) – przewlekła (trwająca przez co najmniej trzy miesiące) idiopatyczna choroba przewodu pokarmowego o charakterze czynnościowym charakteryzująca się bólami brzucha i zaburzeniami rytmu wypróżnień, nieuwarunkowana zmianami organicznymi lub biochemicznymi. Ta krótka definicja zawiera najważniejsze informacje o zespole jelita wrażliwego, która niegdyś nazywana była nerwicą jelit. Zespół nadwrażliwości jelit został dokładnie opisany w 1892 roku jako mucous colitis. Definicję zespołu jelita drażliwego sprecyzowano zaś na międzynarodowym zjeździe ekspertów w Rzymie w 1999 r.

Zespół jelita drażliwego – przyczyny

Pomimo nieustannych badań pierwotna przyczyna zespołu jelita drażliwego nie jest znana. Czynniki patofizjologiczne, które mogą mieć wpływ na wystąpienie zespołu nadwrażliwości jelit to:

•Nadmierny rozrost flory bakteryjnej (SIBO) nawet w 84 proc. przypadków.

•Zaburzenia czucia trzewnego i funkcji motorycznej i wydzielniczej jelit co potwierdzają badania: niski próg bólowy odbytnicy rozszerzanej balonem.

•Zwiększona odpowiedź ruchowa jelita grubego na pobudzanie niektórymi lekami (prostygmina), hormonami (cholecystokinina) lub pokarmem.

•Zmiany w sferze psychicznej (u 70-90 proc. pacjentów chorych na IBS występują zaburzenia osobowości, niepokój lub depresja).

•Spożywanie pokarmów ubogoresztkowych.

•Przebycie infekcji jelitowej (np. czerwonki) – u osób tych stwierdzono zwiększenie liczby komórek endokrynnych jelit i zawartości w nich serotoniny. Poinfekcyjny zespół jelita drażliwego dotyczy 10 proc. chorych i ma przeważnie postać biegunkową.

•Rola mózgu jest nie do końca wyjaśniona – nowe badania wykazują zmiany aktywności w obszarach kory mózgowej odpowiedzialnych za odczuwanie bólu.

Według statystyk na zespół jelita drażliwego cierpi ponad 100 milionów ludzi w Ameryce Północnej i Europie. Szacuje się, że stanowi to ok. 20-30 proc. populacji ludzi dorosłych. Nie jest to jednak choroba dotykająca tylko mieszkańców krajów wysokorozwiniętych – np. w Chinach zapadalność na zespół jelita drażliwego jest porównywalna do krajów zachodnich. Około 75-80 proc. pacjentów z tym zespołem nadwrażliwości jelit stanowią kobiety.

Zespół jelita drażliwego – objawy

W zespole jelita drażliwego przebieg choroby jest wybitnie przewlekły i nawracający. W zależności od dominujących objawów jelita drażliwego można wyróżnić kilka postaci:

1.Biegunkową,

2.Z dominującym zaparciem (tzw. Colon spasticum),

3.Mieszaną.

Dość ciekawym faktem jest, że sytuacje stresowe wyzwalają objawy zespołu nadwrażliwości jelit. Do najczęstszych objawów jelita drażliwego należą:

•Ból brzucha o ostrym, skurczowym, nękającym charakterze (zazwyczaj podbrzusza i lewego dołu biodrowego). Prawie nigdy bóle nie budzą w nocy. Typowe cechy bólu brzucha będącego objawem jelita drażliwego to: nasilanie się po posiłkach, złagodzenie po wypróżnieniu lub oddaniu gazów oraz występowanie przy częstych i luźniejszych wypróżnieniach.

•Biegunka – w przypadku jelita drażliwego objawem są wodniste stolce lub półpłynne ale rzadko dochodzi do zwiększenia ich objętości. Zazwyczaj występuje po posiłkach, stresie psychicznym i w godzinach rannych.

•Zaparcie – to objaw jelita drażliwego u chorych z postacią bez biegunki. Częstotliwość wypróżnień jest zmniejszona, a stolec oddawany jest z wysiłkiem. Stolec jest zbity, twardy, niekiedy przypomina „kozie bobki”. Po oddaniu stolca często pojawia się uczucie niepełnego wypróżnienia. Wspólnym objawem zespołu jelita drażliwego dla postaci z biegunką oraz postaci z zaparciem są skąpe wypróżnienia.

•Wzdęcie brzucha – jak wiadomo zależy od gromadzącego się w jelicie gazu, chociaż jego ilość nie musi być większa niż u osób zdrowych.

•Domieszka śluzu w kale.

•Odbijanie i gazy.

•Nudności i wymioty.

•Zgaga.

•Inne objawy zespołu jelita drażliwego to: bóle głowy, uczucie zmęczenia, zaburzenia miesiączkowania, częstomocz, tzw. „przelewania w brzuchu”.

Może się wydawać, że przy takiej różnorodności objawów charakteryzujących jelito drażliwe lekarz nie powinien mieć problemów z wychwyceniem odchyleń od stanu prawidłowego podczas badania fizykalnego, jednakże w związku z faktem, że zespół nadwrażliwości jelit jest zaburzeniem czynnościowym a nie organicznym najczęściej u pacjentów z zespołem jelita drażliwego nie stwierdza się zmian w badaniu lekarskim. Jedynie u niektórych chorych z zespołem jelita drażliwego objawem jest bolesność przy badaniu palpacyjnym nad esicą (okolica lewego podbrzusza). Również w badaniach dodatkowych w przypadku zespołu jelita drażliwego objawem nie są wyczuwalne zmiany.

Zespół jelita drażliwego – leczenie

Zespołu jelita drażliwego na dzień dzisiejszy nie można trwale wyleczyć, ale można opanować jego objawy. Aby to było możliwe, należy przestrzegać diety, unikać/radzić sobie ze stresem oraz stosować odpowiednie leki objawowe. Leki powinny zostać dobrane przez gastroenterologa, w zależności od postaci:

•W postaci biegunkowej można stosować loperamid, difenoksylat, cholestyraminę.

•Zaparcia mogą być leczone otrębami i laktulozą.

•Chorzy z wzdęciami mogą stosować simetikon lub dimetikon.

•W przypadku bólu poposiłkowego może być stosowany bromek oksyfenonium oraz hioscyna.

•Jeśli ból jest przewlekły, to warto rozważyć stosowanie amitryptyliny lub paroksetyny – leków o działaniu przeciwdepresyjnym, które mogą znacznie zmniejszyć dolegliwości.

•W przypadku nasilonego niepokoju czy lęku lekarz może zalecić benzodiazepiny.

O chorobach trzustki zrobiło się głośno po informacjach w mediach o przypadkach śmierci celebrytów i aktorów w wyniku raka trzustki. Z chorobą przegrała polska aktorka Anna Przybylska, Steve Jobs – współzałożyciel koncernu Apple, a także aktor Patrick Swayze. Lekarze zaczęli bić na alarm i uświadamiać nam, jak groźną i podstępną chorobą jest rak trzustki. I chociaż nie wszystkie dolegliwości związane z jamą brzuszną muszą od razu oznaczać obecność raka trzustki, to mogą być związane z inną, równie niebezpieczną chorobą – zapaleniem trzustki. W zależności od częstotliwości występowania objawów i przebiegu zapalenia trzustki wyróżniamy zapalenie ostre i przewlekłe.

Objawy zapalenie trzustki – przyczyny

Według szacunków, każdego roku na każde 100 tysięcy osób notuje się od 10 do 45 przypadków zachorowania na ostre zapalenie trzustki. Do głównych przyczyn rozwoju zapalenia trzustki zalicza się kamicę żółciową, zbyt wysoką wagę ciała, chorobę alkoholową, urazy jamy brzusznej, stosowanie leków oraz bulimię. Ostre zapalenie trzustki rozwija się, gdy pojawia się w niej stan zapalny, prowadzący do tego, że enzymy trzustkowe uaktywniają się i zaczynają niszczyć otaczające tkanki. Oprócz samej trzustki atakują także naczynia krwionośne oraz przewód pokarmowy. Trawią ich ściany i powodują perforacje, które z kolei mogą doprowadzić do niewydolności narządów. Przewlekłe zapalenie trzustki to proces znacznie bardziej długotrwały niż ostre zapalenie. Szacuje się, że na 100 tysięcy mieszkańców na przewlekłe zapalenie trzustki cierpi od 2 do 9 osób. Choroba alkoholowa i częste spożywanie napojów wysokoprocentowych są przyczynami rozwoju przewlekłego zapalenia trzustki nawet u 90 proc. chorych. Niebezpieczne dla zdrowia jest także uzależnienie od nikotyny. Toksyny zawarte w alkoholu i papierosach trwale uszkadzają komórki, z których jest zbudowany narząd. Podobne uszkodzenia powoduje kamica dróg żółciowych. Objawy zapalenie trzustki mogą mieć też uwarunkowanie genetycznie. Jeżeli chociaż jedno z rodziców cierpi na przewlekłe zapalenie trzustki, to jest bardzo prawdopodobne, że dziecko również na nie zapadnie.

Objawy zapalenie trzustki – rozpoznanie

Niestety, w odróżnieniu od ostrego zapalenia trzustki, przewlekła choroba trzustki nie daje intensywnych objawów. Przez lata przewlekle zapalenie trzustki może się rozwijać w ukryciu, co utrudnia rozpoznanie i podjęcie leczenia. Częste objawy zapalenia trzustki to intensywne oraz dokuczliwe bóle brzucha, pojawiające się zwykle tuż po posiłku i utrzymuje się przez kilka godzin. Chorzy na przewlekłe zapalenie trzustki nie skarżą się jednak na ostry ból w jamie brzusznej, ale na promieniujący, który może być odczuwalny nawet na plecach. W wielu przypadkach jest tak, że bóle nawracają przez kilka lat, zanim pacjent uda się na konsultację do lekarza. Przewlekłe zapalenie trzustki daje też inne symptomy, które powinny zaniepokoić. Zaliczamy do nich nagły spadek masy ciała, który najczęściej jest spowodowany niechęcią pacjenta do jedzenia – to właśnie po zjedzeniu posiłku objawy zapalenia trzustki się nasilają. Pacjenta z przewlekłym zapaleniem trzustki łatwo też poznać po przyjmowanej przez niego pozie podczas siedzenia i spania. Chory na przewlekłe zapalenie trzustki, aby zmniejszyć dolegliwości bólowe, najczęściej podciąga nogi do brzucha i zwija się w „kłębek”. Często też pojawiają się u niego biegunki naprzemiennie z zaparciami oraz dokuczliwe i bolesne wzdęcia. Najsilniej odczuwane przez pacjenta objawy zapalenia trzustki to powtarzające się bóle w nadbrzuszu. Są one bardzo intensywne i mogą utrzymywać się wiele godzin, przybierając na sile. Nie ma jednak reguły na to, w którym dokładnie miejscu się pojawią. Często towarzyszą im wymioty, nudności oraz biegunka i gorączka. Czasem jednak ból brzucha nie jest tak silny, a dolegliwości jamy brzusznej są mylone z objawami niestrawności lub spożycia zbyt dużej dawki alkoholu. Taka błędna diagnoza może mieć poważne skutki – zwlekanie z udaniem się do lekarza i przyjmowanie leków przeciwbólowych lub środków na niestrawność może nasilić objawy zapalenia trzustki.

Zapalenie trzustki – leczenie

Ostre zapalenie trzustki musi być leczone w szpitalu. Chory otrzymuje silne leki przeciwbólowe i zmniejszające wydzielanie soku trzustkowego, który zawiera enzymy niszczące komórki narządu. W zależności od stanu pacjenta wdraża się różne postępowanie lecznicze. Niekiedy jedynym skutecznym lekarstwem jest głodówka. Często też stosuje się tylko odżywianie pozajelitowe, czyli podawane do żyły. Przy podejrzeniu infekcji podaje się silne antybiotyki. Przykrym dla chorego, ale koniecznym dla wyzdrowienia zabiegiem jest odsysanie przez nos treści żołądkowej. Terapia jest kontrolowana licznymi badaniami, aby mieć pewność, że enzymy trzustkowe nie zaatakowały innych narządów, np. serca czy płuc. Lekarz może też zastosować dializę otrzewnową, aby wypłukać z organizmu toksyny. O postępowaniu leczniczym przy przewlekłym zapaleniu trzustki decyduje stan chorego. Czasami wystarcza dieta niskotłuszczowa i powstrzymywanie się od picia alkoholu. Chory musi także przyjmować enzymy trzustkowe w tabletkach, które ułatwiają trawienie i zmniejszają ciśnienie w przewodach trzustkowych. Uważa się, że to właśnie wysokie ciśnienie w przewodach trzustkowych jest przyczyną bardzo silnego bólu. Dlatego niezwykle ważne dla poprawienie ogólnej kondycji chorego jest jego obniżenie. Gdy u chorego rozwinie się cukrzyca, konieczne jest podawanie insuliny. Niekiedy też lekarze decydują się na zastosowanie u chorych na przewlekłe zapalenie trzustki takiego samego leczenia jakie zalecane jest przy ostrym zapaleniu narządu. W wybranych przypadkach – kiedy typowe postępowanie zawodzi – przeprowadza się zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu fragmentu trzustki. Operacja znacznie łagodzi lub całkowicie znosi silny ból.

Różyczka to choroba zakaźna, wywołuje ją wirus z rodziny Togaviridae. Różyczka rozprzestrzenia się drogą kropelkową lub przez łożysko. Człowiek jest jedynym gospodarzem dla różyczki. Różyczka najczęściej kojarzona jest z niegroźną chorobą wirusową dzieci. Staje się jednak bardzo niebezpieczna zwłaszcza dla kobiet w ciąży, które zachorują na różyczkę w pierwszych tygodniach ciąży. Wirus przenoszony jest drogą kropelkową, a okres inkubacji wirusa różyczki może trwać od dwóch do trzech tygodni. Większość zachorowań na różyczkę przypada na zimę i wiosnę. Niekiedy różyczkę trudno rozpoznać, łatwo pomylić ją z grypą czy zwykłym przeziębieniem. Raz przebyta różyczka daje odporność na całe życie.

Różyczka – co to za choroba?

Różyczka – choroba zakaźna, której jedynym gospodarzem jest człowiek. Do zakażenia tą chorobą dochodzi drogą kropelkową, poprzez kontakt z zakażonym lub przez łożysko w przypadku różyczki wrodzonej. W okresie przełomu zimowo-wiosennego występuje sezonowość zachorowań na różyczkę, która zwykle przebiega bezobjawowo. Najgroźniejsza jest dla kobiet w pierwszych trzech miesiącach ciąży ze względu na potencjalną możliwość wystąpienia zakażenia płodu. Wydzielina z jamy nosowo-gardłowej zakażonego, mocz, krew, kał – stanowią materiały zakaźne. Na wystąpienie różyczki narażone są najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, chorować mogą również osoby dorosłe. U małych dzieci choroba przebiega bardzo łagodnie, nie powodując przykrych powikłań.

Różyczka – objawy

U małych dzieci różyczka ma przebieg łagodny, u starszych może skończyć się powikłaniami. Różyczka jest najgroźniejsza dla kobiet w pierwszym trymestrze ciąży, gdyż wtedy może dojść do zarażenia płodu. Podstawowym objawem różyczki jest wysypka, która pojawia się po 11-21 dniach od zarażenia. Jasnoczerwone plamy występują najpierw na twarzy, później na całym ciele. Powiększają się węzły chłonne na szyi i karku. Gorączka praktycznie nie występuje, czasami różyczka jest nawet niezauważona, ponieważ przebiega bezobjawowo. Główne symptomy różyczki to:

•objawy grypopodobne – ból głowy, katar, drapanie w gardle, kaszel,

•lekka biegunka,

•powiększenie i bolesność węzłów chłonnych za uszami i na karku,

•gorączka, nawet do 39 st. C,

•wysypka – drobne, czerwone grudki zlewające się w plamy na twarzy i na całym ciele, wysypka ustępuje po 2-3 dniach.

Różyczka – dzieci i dorośli

Różyczka nie wymaga specjalnego leczenia. Większość dzieci różyczkę przechodzi łagodnie, nawet bez wysypki. U niektórych dzieci obrzęk i bolesność węzłów chłonnych utrzymują się przez kilka tygodni, ale nie jest to stan niebezpieczny dla dziecka. W przypadku wystąpienia gorączki można podać dziecku leki przeciwgorączkowe lub zastosować naturalne metody obniżania gorączki. Maluch powinien zostać w domu przez kilka dni i unikać kontaktu z rówieśnikami i rodzeństwem. Warto rozważyć szczepienie przeciw różyczce, zwłaszcza w przypadku dziewczynek. Odporność na zakażenie wirusem różyczki polecana jest w przyszłości, w okresie ciąży. Różyczka u osób dorosłych raczej przebiega bez komplikacji. Należy podjąć takie samo leczenie, jak w przypadku dzieci. Po ustąpieniu różyczki warto wspierać organizm preparatami wspomagającymi odporność, głównie witaminami.

Różyczka – zagrożenia

Różyczka jest niebezpieczna dla kobiet w ciąży. Kobieta planująca poczęcie dziecka powinna wykonać test na obecność przeciwciał różyczkowych. Jeśli okaże się, że nigdy nie chorowała na różyczkę, warto przystąpić do szczepienia. Szczepienia i zachorowanie na różyczkę uodparniają organizm. Niemowlęta przez około 6 pierwszych miesięcy mają odporność przekazaną przez matkę. Zaleca się, aby szczepić dziewczynki w 13. roku życia. Uodpornienie bierne wchodzi w rachubę tylko w przypadku kobiet ciężarnych, immunoglobulina różyczki chroni te kobiety przed infekcją w 80 proc. Wstrzyknięcie immunoglobuliny różyczki w ciągu 4 dni od zetknięcia się z chorym zabezpiecza płód przed zakażeniem w 60 proc. Wystąpienie różyczki podczas ciąży może spowodować poważne wady płodu. Wirus różyczki jest bardzo niebezpieczny w pierwszych ośmiu tygodniach ciąży, kiedy to kształtują się narządy wewnętrzne dziecka. Różyczka w okresie ciąży grozi wystąpieniem takich wad u płodu, jak: jaskra, zaćma, głuchota, wodogłowie, upośledzenie umysłowe, uszkodzenia serca i wątroby. Zachorowanie na różyczkę po 16. tygodniu ciąży nie jest tak niebezpieczne.

Leczenie różyczki

Brak jest środków swoiście działających na wirusa różyczki, stąd stosowane jest jedynie leczenie objawowe. Przez kilka dni zaleca się leżenie w łóżku, a w razie wysokiej gorączki – środki ją obniżające. Istotnym problemem jest zachorowanie na różyczkę kobiet ciężarnych. Zakażenie wewnątrzmaciczne płodu może doprowadzić do poronienia, obumarcia płodu lub urodzenia dziecka z mnogimi wrodzonymi zaburzeniami rozwojowymi. Zakażenie wywołane wirusem różyczki u matki w okresie pierwszych trzech miesięcy ciąży prowadzi do rozwoju tzw. embriopatii różyczkowej, na którą składają się: zaćma, jaskra, małoocze, wady serca, małogłowie z upośledzeniem rozwoju umysłowego. Ponadto u noworodków obserwuje się wiele innych objawów, będących wynikiem przewlekłego zakażenia wirusem. Są to: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie śródmiąższowe płuc, zapalenie nerek, wątroby i mięśni, skazę małopłytkową czy przewlekłą wysypkę.