Ucisk w głowie to określenie funkcjonujące najczęściej w odniesieniu do napięciowego bólu głowy. Przyczyny tego typu dolegliwości są możliwe do ustalenia po zebraniu dokładnego wywiadu. Konieczne jest określenie m.in. lokalizacji (np. ucisk z tyłu głowy, ucisk za uszami) czy też objawów towarzyszących (mrowienie głowy, pulsowanie w głowie). Leczenie uciskowego bólu głowy zależne jest od czynnika wywołującego.
Napięciowy ból głowy
Ból głowy w postaci uczucia ucisku w głowie, wrażenia obręczy nałożonej na głowę, ćmienia itp. jest często zgłaszanym przez pacjentów problemem, niejednokrotnie uciążliwym i znacznie obniżającym komfort życia. Bóle głowy mogą mieć różne nasilenie, charakter, czas trwania, objawy towarzyszące i inne cechy. Najogólniej bóle głowy dzieli się na wtórne (będące objawem konkretnej choroby) i pierwotne (niezwiązane z inną chorobą). Ból głowy pierwotny jest zjawiskiem znacznie częstszym niż wtórny. Pojęcie „pierwotny” oznacza, że nie znamy przyczyny powstania bólu. Biorąc pod uwagę konstelację objawów towarzyszących bólom głowy pierwotnym, dzielimy je na trzy główne kategorie. Są to:
1. migrena – ból migrenowy to zazwyczaj ból jednostronny, przez pacjentów interpretowany najczęściej jako ból skroni;
2. klasterowy ból głowy – najczęściej jest to ból głowy z jednej strony, lokalizujący się nad czołem lub w okolicach skroni, opisywany jako ból głowy i oczu;
3. napięciowy ból głowy – ma charakter napadowy, określany jako tępy lub rozpierający, zwykle jest to obustronny ból głowy. Napięciowy ból głowy charakteryzuje się nasileniem od słabego do dość silnego, pojawia się zwykle powoli, narasta stopniowo i trudno określić jego początek. Jest w większości przypadków obustronny i skupia się pomiędzy okolicą czołową i potyliczną, jednak trudno dokładnie wskazać jego umiejscowienie. Co ważne, bólom napięciowym nie towarzyszy aura (objawy zwiastujące wystąpienie bólu, jak błyski światła czy inne zaburzenia widzenia, charakterystyczne dla migreny). Napięciowy ból głowy opisywany jest najczęściej jako uczucie ucisku lub gniecenia w głębi głowy. Ból głowy związany z istnieniem zaburzeń w pracy określonych narządów (a więc ból wtórny) jest, jak już wspomniano, znacznie rzadszy. Jest to jednocześnie objaw niespecyficzny, a więc samo jego stwierdzenie zwykle nie jest wystarczające do postawienia rozpoznania konkretnej choroby.
Jaka jest przyczyna ściskającego bólu głowy?
Jak wspomniano, uczucie ucisku w głowie w większości przypadków odpowiada tzw. napięciowemu bólowi głowy. Podejrzewa się, że ból wywoływany jest w tym przypadku przez nieprawidłowe, nadmierne napięcie mięśni karku i skalpu, jednak często nie udaje się zidentyfikować jednej przyczyny dolegliwości. Do najczęstszych bodźców mogących wywoływać ucisk w skroniach czy ucisk z tyłu głowy należą:
1. stres, zwłaszcza silny i/lub przewlekły; ciągły ból głowy mogą również wywoływać sytuacje powodujące znaczny dyskomfort psychiczny;
2. niehigieniczny styl życia, w tym błędy dietetyczne i niski poziom aktywności fizycznej; także pewne produkty mogą u osób predysponowanych wywoływać migrenowy ból głowy – przykładem jest czekolada lub sery;
3. długie pozostawanie bez posiłku;
4.działania niepożądane leków (ból głowy jest z jednym z najczęstszych efektów ubocznych działania leków);
wady postawy.
Uczucie ucisku w głowie może również wynikać z chorób poszczególnych narządów i układów. Szczególnie często zgłaszany jest ból głowy od kręgosłupa, jednak dotyczy to niemal wszystkich okolic ciała – od schorzeń oczu do zaburzeń pracy nerek.
Pulsowanie w głowie, mrowienie głowy – o co jeszcze zapyta lekarz?
W przypadku występowania częstych bólów głowy o charakterze uciskowym konieczne jest wdrożenie odpowiedniej diagnostyki.
W przypadku wystąpienia uciskowego bólu głowy, w pierwszej kolejności lekarz stara się wykluczyć tzw. organiczną przyczynę bólu głowy. Innymi słowy, diagnostyka nastawiona jest na sprawdzenie, czy ból wynika z choroby któregoś z narządów (a więc czy jest to ból wtórny) i w jakim stopniu sytuacja ta jest groźna dla pacjenta.
Poszukiwania rozpoczynają się od zebrania wywiadu, w którym ustala się precyzyjnie cechy dolegliwości, takie jak ich:
1. nasilenie,
2. czas trwania,
3. ciągłość (przewlekły, napadowy, nawracający),
4. charakter (silny, uporczywy, kłujący, tępy),
5. zależność od czynników nasilających (np. ucisk w głowie przy schylaniu, przy wstawaniu, ucisk w głowie podczas kaszlu itp.),
6. wrażliwość na różne metody leczenia (np. techniki relaksacyjne, spacery, leki),
7. objawy towarzyszące (ucisk w głowie i zawroty, mrowienie głowy, pulsowanie w głowie, zaczerwienienie twarzy, zatkane uszy).
Ważna jest także lokalizacja dolegliwości (ucisk w skroni, ucisk za uszami, ucisk z tyłu głowy itp.). W wielu przypadkach po takim opisaniu bólu można postawić już „diagnozę roboczą”, która pozwala określić przyczynę bólu głowy i podjąć próbę leczenia. W niektórych przypadkach może być konieczne wykonanie dodatkowych badań, poczynając od wykonania morfologii krwi, kończąc na wyspecjalizowanych badaniach obrazowych.
Ucisk w skroniach – co powinno niepokoić?
Najczęściej ból głowy jest objawem niespecyficznym, co oznacza, że sam w sobie nie mówi o przyczynie wystąpienia i postawienia rozpoznania, a niejednokrotnie nawet podejrzenia choroby. Niemniej pewne określone jego cechy i objawy mu towarzyszące w niektórych przypadkach powinny wzbudzić czujność i stanowią przesłankę do poszukiwania pomocy lekarskiej. Należą do nich:
1. pojawiający się nagle bardzo silny ból głowy (często opisywany jako najgorszy ból w życiu),
2. lokalizacja bólu po jednej stronie głowy,
3. ból głowy pojawiający się po raz pierwszy w życiu u osoby po 50. roku życia,
4. towarzyszące dolegliwości, takie jak gorączka, sztywny kark, napad padaczkowy,
5. całkowity brak reakcji na standardowe leki przeciwbólowe,
6. ból głowy po urazie głowy, ból głowy w ciąży, u osób z podejrzeniem nadkrzepliwości.
Ból głowy, w tym uczucie ucisku w głowie może w tych sytuacjach wskazywać na istnienie poważnego zagrożenia zdrowia i powinien być pilnie skonsultowany z lekarzem.
