Zaburzenia krzepnięcia krwi charakteryzują się skłonnością do przedłużających się krwawień samoistnych, np. obfite miesiączki u kobiet, krwawienie z zębów po umyciu lub po zabiegach, np. po zastrzyku. W procesie krzepnięcia krwi biorą udział płytki krwi, czynniki krzepnięcia krwi w osoczu, ściany naczyń krwionośnych. Jeśli pod względem fizjologicznym pojawią się jakiekolwiek nieprawidłowości tych czynników, zatrzymywanie krwawienia może być zaburzone.
Zaburzenia krzepnięcia krwi – definicja
Zaburzenia krzepnięcia krwi to dolegliwość, której charakterystyczną cechą są kłopoty z przedłużającym się samoistnym krwawieniem, np. podczas obfitych miesiączek; po zabiegach czy krwawienie dziąseł po umyciu zębów. Przyczyny powstawania tej dolegliwości są bardzo różne. W procesie krzepnięcia krwi biorą udział:
1. płytki krwi, czyli trombocyty,
2. ściany naczyń krwionośnych,
3. czynniki krzepnięcia krwi w osoczu.
Wystąpienie fizjologicznych nieprawidłowości w wyżej wymienionych czynnikach sprawia, że zatrzymanie krwawienia może być zaburzone. Oprócz tego pewną rolę w krzepliwości krwi odgrywają inhibitory krzepnięcia, których zadaniem jest hamowanie wykrzepiania wewnątrznaczyniowego krwi. Do prawidłowego działania układu krzepnięcia konieczne jest zachorowanie każdego z elementów. Ponadto wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje krwi: skazy krwotoczne oraz dolegliwości będące skutkiem nadkrzepliwości krwi.
Rodzaje zaburzeń krzepnięcia krwi
Do zaburzeń krzepnięcia krwi zalicza się:
– Skazy krwotoczne, czyli skłonność do nadmiernych, długotrwałych krwawień po każdym skaleczeniu się, wyrwaniu zęba, w czasie planowanych zabiegów chirurgicznych itp. oraz skłonność do tworzenia się krwiaków, sińców i wybroczyn już po najmniejszych urazach (stłuczeniach), a nawet bez uchwytnej przyczyny, niezależnie od mechanizmów ich powstawania.
Skazy krwotoczne dzieli się ogólnie na:
•skazy krwotoczne płytkowe, warunkowane zaburzeniem czynności hemostatycznej płytek krwi bądź ich niedoborem,
•skazy krwotoczne osoczowe, będące efektem niedoborów osoczowych czynników krzepnięcia krwi,
•skazy krwotoczne naczyniowe,
•skazy krwotoczne typu mieszanego.
– Skazy zakrzepowo-zatorowe, czyli nadmierną, spontaniczną skłonność do tworzenia się w naczyniach krwionośnych zakrzepów nawet po najmniejszych urazach.
Przyczyny zaburzeń krzepnięcia krwi
Istotą skaz krwotocznych jest wrodzone lub nabyte zaburzenie krzepliwości krwi i w związku z tym zwiększona skłonność do krwawień. Jak wiemy, krew jest tkanką płynną. Jednym z warunków niekrzepnięcia krwi śródnaczyniowo w warunkach fizjologicznych, czyli zachowania równowagi układu hemostazy, jest gładkość wewnętrznej strony ściany naczynia. Sprawność działania dwóch mechanizmów, tj. układu zachowującego płynność krwi w naczyniach krwionośnych oraz układu warunkującego zdolność do krzepnięcia krwi, stanowi jeden z podstawowych warunków bytu i sprawności organizmu.
Objawy zaburzeń krzepnięcia krwi
Typowymi objawami zaburzeń krzepnięcia krwi są: skłonności do przedłużających się krwawień, np. po wyrwaniu zęba, zranieniu, upośledzenie zdolności do tworzenia się skrzepu, powtarzające się krwotoki do jam stawów. W małopłytkowości pierwotnej, oprócz objawów skazy krwotocznej stwierdza się zazwyczaj powiększenie śledziony, zwiększoną liczbę megakarioblastów i megakariocytów w szpiku kostnym oraz wydłużenie czasu krwawienia. Niedobór ten objawia się nie tylko samoistnymi skłonnościami do licznych, zazwyczaj drobnych wybroczyn na skórze i błonach śluzowych, ale także często większymi krwawieniami śródmiąższowymi np. do mięśni, mózgu, krwotokami wewnętrznymi do przewodu pokarmowego lub zewnętrznymi z dróg rodnych kobiety.
Rozpoznanie zaburzeń krzepnięcia krwi
W ustaleniu diagnozy istotną rolę odgrywa wywiad lekarski z pacjentem, na temat przebytych w przeszłości lub istniejących schorzeń oraz przyjmowanych leków. Pacjenci zgłaszający się do lekarza powinni wspomnieć o innych dodatkowych objawach, długości poszczególnych krwawień, częstości tych epizodów oraz opisać stan towarzyszący przed wystąpieniem krwawienia. Po uzyskaniu przez lekarza wszystkich potrzebnych informacji zlecane są dalsze badania mające na celu:
1. badanie agregacji płytek,
2. ustalenie czasu krwawienia, czyli jak szybko pojawia się zamknięcie naczyń krwionośnych (konieczne aby zapobiec krwawieniu),
3. badanie morfologii krwi, czyli określenie ilości czerwonych i białych krwinek w organizmie oraz utraconej przez chorego krwi.
Leczenie zaburzeń krzepnięcia krwi
Leczenie objawowe pacjentów z zaburzeniami krzepnięcia krwi obywa się w szpitalu. Wówczas podaje się im świeżą krew oraz preparaty krwiopochodne, w których znajduje się brakujący czynnik osoczowy (globulina przeciwkrwawiączkowa). Każde wystąpienie krwawienia jest wskazaniem do przewiezienia chorego do szpitala, po wcześniejszym zastosowaniu uciskowego opatrunku oraz unieruchomieniu zajętej okolicy ciała. U chorych ze znaczną utratą krwi z reguły przepisywane są suplementy żelaza (należy pamiętać, że niedobór żelaza w organizmie powoduje niedokrwistość objawiającą się zawrotami głowy oraz osłabieniem). Przed planowanym zabiegiem operacyjnym ważne jest również uzupełnienie globuliny. W pewnej grupie pacjentów może zajść konieczność transfuzji krwi. Wówczas utracona krew zastępowana jest tą uzyskaną od dawcy. Ważne jest, aby dawca miał taką samą grupę krwi jak biorca, aby nie doszło do niepożądanych powikłań. Transfuzja może być przeprowadzona wyłącznie w szpitalu! Inną metodą leczenia może być również transfuzja świeżo mrożonego osocza lub podanie pacjentowi brakującego czynnika krzepnięcia.
