Zespół jelita drażliwego inaczej zespół jelita nadwrażliwego, z łac. colon irritabile; z ang. Irritable Bowel Syndrome (w skrócie IBS) – przewlekła (trwająca przez co najmniej trzy miesiące) idiopatyczna choroba przewodu pokarmowego o charakterze czynnościowym charakteryzująca się bólami brzucha i zaburzeniami rytmu wypróżnień, nieuwarunkowana zmianami organicznymi lub biochemicznymi. Ta krótka definicja zawiera najważniejsze informacje o zespole jelita wrażliwego, która niegdyś nazywana była nerwicą jelit. Zespół nadwrażliwości jelit został dokładnie opisany w 1892 roku jako mucous colitis. Definicję zespołu jelita drażliwego sprecyzowano zaś na międzynarodowym zjeździe ekspertów w Rzymie w 1999 r.

Zespół jelita drażliwego – przyczyny

Zespół jelita drażliwegoPomimo nieustannych badań pierwotna przyczyna zespołu jelita drażliwego nie jest znana. Czynniki patofizjologiczne, które mogą mieć wpływ na wystąpienie zespołu nadwrażliwości jelit to:

Nadmierny rozrost flory bakteryjnej (SIBO) nawet w 84 proc. przypadków.

Zaburzenia czucia trzewnego i funkcji motorycznej i wydzielniczej jelit co potwierdzają badania: niski próg bólowy odbytnicy rozszerzanej balonem.

Zwiększona odpowiedź ruchowa jelita grubego na pobudzanie niektórymi lekami (prostygmina), hormonami (cholecystokinina) lub pokarmem.

Zmiany w sferze psychicznej (u 70-90 proc. pacjentów chorych na IBS występują zaburzenia osobowości, niepokój lub depresja).

Spożywanie pokarmów ubogoresztkowych.

Przebycie infekcji jelitowej (np. czerwonki) – u osób tych stwierdzono zwiększenie liczby komórek endokrynnych jelit i zawartości w nich serotoniny. Poinfekcyjny zespół jelita drażliwego dotyczy 10 proc. chorych i ma przeważnie postać biegunkową.

Rola mózgu jest nie do końca wyjaśniona – nowe badania wykazują zmiany aktywności w obszarach kory mózgowej odpowiedzialnych za odczuwanie bólu.

Według statystyk na zespół jelita drażliwego cierpi ponad 100 milionów ludzi w Ameryce Północnej i Europie. Szacuje się, że stanowi to ok. 20-30 proc. populacji ludzi dorosłych. Nie jest to jednak choroba dotykająca tylko mieszkańców krajów wysokorozwiniętych – np. w Chinach zapadalność na zespół jelita drażliwego jest porównywalna do krajów zachodnich. Około 75-80 proc. pacjentów z tym zespołem nadwrażliwości jelit stanowią kobiety.

Zespół jelita drażliwego – objawy

W zespole jelita drażliwego przebieg choroby jest wybitnie przewlekły i nawracający. W zależności od dominujących objawów jelita drażliwego można wyróżnić kilka postaci:

1.Biegunkową,

2.Z dominującym zaparciem (tzw. Colon spasticum),

3.Mieszaną.

Dość ciekawym faktem jest, że sytuacje stresowe wyzwalają objawy zespołu nadwrażliwości jelit. Do najczęstszych objawów jelita drażliwego należą:

Ból brzucha o ostrym, skurczowym, nękającym charakterze (zazwyczaj podbrzusza i lewego dołu biodrowego). Prawie nigdy bóle nie budzą w nocy. Typowe cechy bólu brzucha będącego objawem jelita drażliwego to: nasilanie się po posiłkach, złagodzenie po wypróżnieniu lub oddaniu gazów oraz występowanie przy częstych i luźniejszych wypróżnieniach.

Biegunka – w przypadku jelita drażliwego objawem są wodniste stolce lub półpłynne ale rzadko dochodzi do zwiększenia ich objętości. Zazwyczaj występuje po posiłkach, stresie psychicznym i w godzinach rannych.

Zaparcie – to objaw jelita drażliwego u chorych z postacią bez biegunki. Częstotliwość wypróżnień jest zmniejszona, a stolec oddawany jest z wysiłkiem. Stolec jest zbity, twardy, niekiedy przypomina „kozie bobki”. Po oddaniu stolca często pojawia się uczucie niepełnego wypróżnienia. Wspólnym objawem zespołu jelita drażliwego dla postaci z biegunką oraz postaci z zaparciem są skąpe wypróżnienia.

Wzdęcie brzucha – jak wiadomo zależy od gromadzącego się w jelicie gazu, chociaż jego ilość nie musi być większa niż u osób zdrowych.

Domieszka śluzu w kale.

Odbijanie i gazy.

Nudności i wymioty.

Zgaga.

Inne objawy zespołu jelita drażliwego to: bóle głowy, uczucie zmęczenia, zaburzenia miesiączkowania, częstomocz, tzw. „przelewania w brzuchu”.

Może się wydawać, że przy takiej różnorodności objawów charakteryzujących jelito drażliwe lekarz nie powinien mieć problemów z wychwyceniem odchyleń od stanu prawidłowego podczas badania fizykalnego, jednakże w związku z faktem, że zespół nadwrażliwości jelit jest zaburzeniem czynnościowym a nie organicznym najczęściej u pacjentów z zespołem jelita drażliwego nie stwierdza się zmian w badaniu lekarskim. Jedynie u niektórych chorych z zespołem jelita drażliwego objawem jest bolesność przy badaniu palpacyjnym nad esicą (okolica lewego podbrzusza). Również w badaniach dodatkowych w przypadku zespołu jelita drażliwego objawem nie są wyczuwalne zmiany.

Zespół jelita drażliwego – leczenie

Zespołu jelita drażliwego na dzień dzisiejszy nie można trwale wyleczyć, ale można opanować jego objawy. Aby to było możliwe, należy przestrzegać diety, unikać/radzić sobie ze stresem oraz stosować odpowiednie leki objawowe. Leki powinny zostać dobrane przez gastroenterologa, w zależności od postaci:

W postaci biegunkowej można stosować loperamid, difenoksylat, cholestyraminę.

Zaparcia mogą być leczone otrębami i laktulozą.

Chorzy z wzdęciami mogą stosować simetikon lub dimetikon.

W przypadku bólu poposiłkowego może być stosowany bromek oksyfenonium oraz hioscyna.

Jeśli ból jest przewlekły, to warto rozważyć stosowanie amitryptyliny lub paroksetyny – leków o działaniu przeciwdepresyjnym, które mogą znacznie zmniejszyć dolegliwości.

W przypadku nasilonego niepokoju czy lęku lekarz może zalecić benzodiazepiny.

[Głosów:0    Średnia:0/5]
PODZIEL SIĘ
Poprzedni artykułZapalenie trzustki
Następny artykułPokrzywka

ZOSTAW ODPOWIEDŹ