Pokrzywka to niejednolity zespół chorobowy, który charakteryzuje się występowaniem wykwitów w postaci bąbli (podobnych do tych po poparzeniu pokrzywą). Wykwity te mają zabarwienie różowe lub porcelanowo-białe, mogą być różnych kształtów i rozmiarów. Powstają szybko i tak samo szybko ustępują. Często towarzyszą im niewielki ból i świąd. Wyróżnia się wiele rodzajów oraz wiele przyczyn pokrzywki. Pokrzywka jest chorobą bardzo rozpowszechnioną. Szacuje się, że w ciągu całego życia mniej więcej co 5 osoba chociaż raz na nią zapadnie. Pokrzywka dotyka ludzi w każdym wieku.
Pokrzywka – mechanizm tworzenia bąbla
Pokrzywka jest jedną z chorób alergicznych, wywołanych nieprawidłową odpowiedzią układu immunologicznego na kontakt z alergenem. do innych tego typu chorób należą: atopia, atopowe zapalenie skóry, katar sienny, alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych. Pokrzywka zazwyczaj ma podłoże alergiczne (choć rzadziej może mieć też podłoże niealergiczne, np. fizykalne czy toksyczne).
Zazwyczaj mowi się o następujących przyczynach pokrzywki:
•idiopatycznej (najczęstsza)- pokrzywka idiopatyczna pojawia się bez wyraźnej przyczyny. Pokrzywka idiopatyczna może mieć łagodny lub przewlekły przebieg. Podstawową cechą pokrzywki idiopatycznej jest to, że stwierdzenie jej bezpośredniej przyczyny jest prawie niemożliwe,
•infekcyjnej- wystąpienie pokrzywki może towarzyszyć takim chorobom jak:wirusowe zapalenie wątroby typu A, B, C, mononukleozia zakaźnej (zakeżenie wirusem Epsteina-Barr), AIDS (zakażenie wirusem HIV).
•zależnej od przeciwciał IgE- użądlenie, lub pokąsanie przez owada – pokrzywka najczęściej występuje po użądleniu osy lub pszczoły. Inną przyczyną jest reakcja na określone substancje – niektóre osoby wykazują nadwrażliwość na substancje, z którymi stykają się w pracy, np. lateks (laboranci, lekarze pielęgniarki), kosmetyki (zawierające nadsiarczan amonu), substancje użyte do garbowania odzieży skórzanej, sierść lub ślinę zwierząt domowych,
•alergicznej – pokrzywka alergiczna związana jest z pożywieniem (mleko krowie, orzechy, ryby). Pokarmy – mogą one wywoływać zmiany skórne w pokrzywce alergicznej, czyli za pośrednictwem przeciwciał klasy IgE lub niealergicznej, w sytuacji, gdy same zawierają histaminę, lub mają zdolność uwalniania jej. Pokrzywkę alergiczną wywołują dodatki do żywności – wiele spośród substancji konserwujących, wzmacniających smak, barwników i innych dodawanych do gotowych produktów żywnościowych. Niektóre z substancji wywołujących pokrzywkę alergiczną to: benzoesan sodu (konserwant napojów kolorowych), glutaminian sodu (np. zupki w proszku), penicylina,
•związanej z przebytą transfuzją krwi,
•pojawiającą się po zażytych lekach (np. penicylina, cefalosporyna, aspiryna i niesteroidowe leki przeciwzapalne),
•pokrzywka wywołana przez czynniki fizyczne – drapanie może wywołać tak zwany dermografizm. To obrzęknięcie i zbielenie lub zaczerwienienie podrapanego miejsca. Niektóre rodzaje pokrzywki mogą być wywołane uciskiem, np. ściągacza od bluzy, a także uderzeniem. Pokrzywka świetlna z kolei pojawia się po naświetleniu skóry światłem słonecznym. Znana jest również odmiana pokrzywki cholinergicznej, występującej po wysiłku fizycznym lub po biernym ogrzaniu ciała, np. w kąpieli. Pokrzywka cholinergiczna jest wywołana przez nadmierną wrażliwość na pot. Przyczyną pokrzywki cholinergicznej jest uczulenie na acetylocholinę – neuroprzekaźnik, który sprawia, że skóra zaczyna wydzielać pot. W czasie pokrzywki cholinergicznej bąble mają czerwoną obwódkę i bardzo swędzą. Z tego powodu po pokrzywce cholinergicznej często zostają nam blizny i ślady na skórze.
Pokrzywka – rodzaje i objawy
Pokrzywki dzieli się nie tylko z uwagi na czas ich trwania, lecz również ze względu ich etiologię, czyli ze względu na mechanizm powodujący uwolnienie w skórze właściwej z komórek tucznych (mastocytów) histaminy odpowiedzialnej za powstanie bąbla pokrzywkowego. Histamina jest mediatorem oddziaływującym na receptory histaminowe H. Pobudzenie receptorów H1 powoduje rozkurcz naczyń (wzrost przepuszczalności ich ścian) i swędzenie, a pobudzenie receptora H2 powoduje rozkurcz naczyń oraz wzrost ich przepuszczalności. Mechanizmy te są bardzo ważne, gdyż na ich blokowaniu polega zasadnicze leczenie pokrzywek.
•zazwyczaj to pokrzywka alergiczna,
•najczęstszy rodzaj pokrzywki,
•czynnikami wywołującymi mogą być pokarmy (wtedy pokrzywce towarzyszą często nudności, wymioty i bóle brzucha), a także leki czy pyłki roślin,
•w ostrej postaci pokrzywki objawy powstają kilka godzin po kontakcie z czynnikiem wywołującym, mogą utrzymywać się od kilku godzin do kilku dni.
Pokrzywka przewlekła:
•występuje rzadziej niż ostra,
•częściej ma charakter niealergiczny,
•dotyka głównie dorosłych,
•wykazano jej związek z układem nerwowym, mogą wywoływać ją czynniki psychiczne,
•alergeny są głównie pokarmowe lub wziewne, mogą być także związane z ogniskami wewnątrzustrojowymi, zaburzeniami przewodu pokarmowego (robaczyce, kandydoza i inne),
•jej podtyp stanowi niealergiczna nietolerancja kwasu acetylosalicylowego, którego zażycie prowadzi do rozwoju zmian pokrzywkowych.
