Różyczka to choroba zakaźna, wywołuje ją wirus z rodziny Togaviridae. Różyczka rozprzestrzenia się drogą kropelkową lub przez łożysko. Człowiek jest jedynym gospodarzem dla różyczki. Różyczka najczęściej kojarzona jest z niegroźną chorobą wirusową dzieci. Staje się jednak bardzo niebezpieczna zwłaszcza dla kobiet w ciąży, które zachorują na różyczkę w pierwszych tygodniach ciąży. Wirus przenoszony jest drogą kropelkową, a okres inkubacji wirusa różyczki może trwać od dwóch do trzech tygodni. Większość zachorowań na różyczkę przypada na zimę i wiosnę. Niekiedy różyczkę trudno rozpoznać, łatwo pomylić ją z grypą czy zwykłym przeziębieniem. Raz przebyta różyczka daje odporność na całe życie.
Różyczka – co to za choroba?
Różyczka – choroba zakaźna, której jedynym gospodarzem jest człowiek. Do zakażenia tą chorobą dochodzi drogą kropelkową, poprzez kontakt z zakażonym lub przez łożysko w przypadku różyczki wrodzonej. W okresie przełomu zimowo-wiosennego występuje sezonowość zachorowań na różyczkę, która zwykle przebiega bezobjawowo. Najgroźniejsza jest dla kobiet w pierwszych trzech miesiącach ciąży ze względu na potencjalną możliwość wystąpienia zakażenia płodu. Wydzielina z jamy nosowo-gardłowej zakażonego, mocz, krew, kał – stanowią materiały zakaźne. Na wystąpienie różyczki narażone są najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, chorować mogą również osoby dorosłe. U małych dzieci choroba przebiega bardzo łagodnie, nie powodując przykrych powikłań.
Różyczka – objawy
U małych dzieci różyczka ma przebieg łagodny, u starszych może skończyć się powikłaniami. Różyczka jest najgroźniejsza dla kobiet w pierwszym trymestrze ciąży, gdyż wtedy może dojść do zarażenia płodu. Podstawowym objawem różyczki jest wysypka, która pojawia się po 11-21 dniach od zarażenia. Jasnoczerwone plamy występują najpierw na twarzy, później na całym ciele. Powiększają się węzły chłonne na szyi i karku. Gorączka praktycznie nie występuje, czasami różyczka jest nawet niezauważona, ponieważ przebiega bezobjawowo. Główne symptomy różyczki to:
•objawy grypopodobne – ból głowy, katar, drapanie w gardle, kaszel,
•lekka biegunka,
•powiększenie i bolesność węzłów chłonnych za uszami i na karku,
•gorączka, nawet do 39 st. C,
•wysypka – drobne, czerwone grudki zlewające się w plamy na twarzy i na całym ciele, wysypka ustępuje po 2-3 dniach.
Różyczka – dzieci i dorośli
Różyczka nie wymaga specjalnego leczenia. Większość dzieci różyczkę przechodzi łagodnie, nawet bez wysypki. U niektórych dzieci obrzęk i bolesność węzłów chłonnych utrzymują się przez kilka tygodni, ale nie jest to stan niebezpieczny dla dziecka. W przypadku wystąpienia gorączki można podać dziecku leki przeciwgorączkowe lub zastosować naturalne metody obniżania gorączki. Maluch powinien zostać w domu przez kilka dni i unikać kontaktu z rówieśnikami i rodzeństwem. Warto rozważyć szczepienie przeciw różyczce, zwłaszcza w przypadku dziewczynek. Odporność na zakażenie wirusem różyczki polecana jest w przyszłości, w okresie ciąży. Różyczka u osób dorosłych raczej przebiega bez komplikacji. Należy podjąć takie samo leczenie, jak w przypadku dzieci. Po ustąpieniu różyczki warto wspierać organizm preparatami wspomagającymi odporność, głównie witaminami.
Różyczka – zagrożenia
Różyczka jest niebezpieczna dla kobiet w ciąży. Kobieta planująca poczęcie dziecka powinna wykonać test na obecność przeciwciał różyczkowych. Jeśli okaże się, że nigdy nie chorowała na różyczkę, warto przystąpić do szczepienia. Szczepienia i zachorowanie na różyczkę uodparniają organizm. Niemowlęta przez około 6 pierwszych miesięcy mają odporność przekazaną przez matkę. Zaleca się, aby szczepić dziewczynki w 13. roku życia. Uodpornienie bierne wchodzi w rachubę tylko w przypadku kobiet ciężarnych, immunoglobulina różyczki chroni te kobiety przed infekcją w 80 proc. Wstrzyknięcie immunoglobuliny różyczki w ciągu 4 dni od zetknięcia się z chorym zabezpiecza płód przed zakażeniem w 60 proc. Wystąpienie różyczki podczas ciąży może spowodować poważne wady płodu. Wirus różyczki jest bardzo niebezpieczny w pierwszych ośmiu tygodniach ciąży, kiedy to kształtują się narządy wewnętrzne dziecka. Różyczka w okresie ciąży grozi wystąpieniem takich wad u płodu, jak: jaskra, zaćma, głuchota, wodogłowie, upośledzenie umysłowe, uszkodzenia serca i wątroby. Zachorowanie na różyczkę po 16. tygodniu ciąży nie jest tak niebezpieczne.
Leczenie różyczki
Brak jest środków swoiście działających na wirusa różyczki, stąd stosowane jest jedynie leczenie objawowe. Przez kilka dni zaleca się leżenie w łóżku, a w razie wysokiej gorączki – środki ją obniżające. Istotnym problemem jest zachorowanie na różyczkę kobiet ciężarnych. Zakażenie wewnątrzmaciczne płodu może doprowadzić do poronienia, obumarcia płodu lub urodzenia dziecka z mnogimi wrodzonymi zaburzeniami rozwojowymi. Zakażenie wywołane wirusem różyczki u matki w okresie pierwszych trzech miesięcy ciąży prowadzi do rozwoju tzw. embriopatii różyczkowej, na którą składają się: zaćma, jaskra, małoocze, wady serca, małogłowie z upośledzeniem rozwoju umysłowego. Ponadto u noworodków obserwuje się wiele innych objawów, będących wynikiem przewlekłego zakażenia wirusem. Są to: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie śródmiąższowe płuc, zapalenie nerek, wątroby i mięśni, skazę małopłytkową czy przewlekłą wysypkę.
