Stres jest negatywnym odczuciem, które towarzyszy człowiekowi od zawsze. Życie w ciągłym stresie przestaje być czymś wyjątkowym. Staje się normą. Niestety wyniki badań epidemiologicznych prowadzonych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) są niepokojące i wskazują, że szybkie tempo życia, cywilizacja przemysłowa, duża gęstość zaludnienia, rywalizacja i towarzyszący temu wszystkiemu stres zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na choroby nowotworowe, wrzodowe czy układu krążenia. Stres ma swój udział w powstawaniu wielu chorób somatycznych. Wobec narastających czynników stresogennych, obecnych w aktualnej rzeczywistości, niezbędne staje się dążenie do budowania odporności na stres oraz podnoszenie ogólnej świadomości o strategiach radzenia sobie z nim na co dzień. Odporność psychiczna okazuje się wysoce pożądaną cechą, jednak niewystępującą u każdego. Na czym polega oraz jak można ją wykształcić w swoim usposobieniu?
Sposoby na zmniejszenie stresu
Wielu ludzi zadaje sobie pytanie, jak pokonać stres, i nadal nie znajduje odpowiedzi. Umiejętność radzenia sobie z przeciwnościami losu stanowi wypadkową doświadczeń życiowych, temperamentu, cech osobowości, systemu wartości, wsparcia społecznego, światopoglądu, sposobu myślenia itp. W dużej mierze odporność na stres wynika z filozofii życia. Tylko od człowieka zależy, czy pozwoli przytłoczyć się stresom, owładnąć chorym ambicjom i pragnieniom odniesienia spektakularnych sukcesów. Może warto zmienić własny styl życia (zadbać o odpowiednią dietę, bogatą w minerały np. magnez i aktywność fizyczną), zatrzymać się w biegu, wyjść na spacer, pobyć z samym sobą, z naturą, z drugim człowiekiem i zapomnieć o chaosie dnia codziennego? Po co się samemu zabijać? Przecież fundowanie sobie stresów to taka powolna śmierć na raty…
Wytrzymałość psychiczna – czym charakteryzuje się ta cecha osobowości?
Wspomniana odporność zawiera w sobie trzy fundamentalne filary, które stanowią składowe części całego zjawiska psychologicznego, jakim jest wytrzymałość mentalna – wśród nich znajduje się indywidualny potencjał danej osoby, czyli jej temperament oraz poziom inteligencji. Równie ważne okazuje się środowisko rodzinne, w którym człowiek wzrasta oraz poczucie wsparcia, otrzymywanego z zewnątrz. Wymienione aspekty znacząco oddziałują na kształtowanie odporności psychicznej w każdym wieku. Siła psychiczna człowieka ujawnia się w jego sposobie bycia oraz pokonywania codziennych trudności, jak również w strategiach podejmowanych w stresujących sytuacjach. Można uznać, że człowiek odporny i silny psychicznie cechuje się:
•inteligencją,
•autonomią,
•towarzyskością,
•przyjaznym usposobieniem i pozytywnym nastawieniem do otoczenia,
•wrażliwością na potrzeby innych i empatią,
•poczuciem wewnętrznej kontroli, która zauważalna jest przez środowisko,
•wyższym poczuciem własnej wartości,
•poszukiwaniem wsparcia w sytuacjach tego wymagających.
Cechy te zauważalne są już w okresie dzieciństwa oraz dorastania, pogłębiając się wraz z rozwojem – można zatem przypuszczać, że istotny wpływ na powstanie odporności psychicznej u człowieka ma jego dzieciństwo i doświadczenia nabyte w tym okresie. Pielęgnowanie wymienionych aspektów osobowościowych u rozwijającego się dziecka, sprzyja zakorzenieniu się w nim odporności, która jest wysoce pożądaną cechą w dorosłym życiu (2).
Wydaje się więc, że równowaga psychiczna stanowi wypadkową kilku czynników, pośród których jednym z najważniejszych okazuje się wysoka samoocena, determinująca wiarę we własne możliwości oraz w umiejętność poradzenia sobie w trudnej sytuacji. Towarzyszące jej myślenie pozytywne sprawia, że osoba odporna psychicznie podchodzi do problemów w sposób zadaniowy – aktywnie poszukując rozwiązań i dążąc do konstruktywnego wyjścia ze stresujących sytuacji.
Jak rozwinąć w sobie odporność psychiczną – kilka praktycznych sugestii
Jak wynika z powyższych rozważań, walka ze stresem wymaga wewnętrznej siły oraz optymizmu i pozytywnego myślenia o sobie i innych. Okazuje się, że cechy osobowościowe, determinujące odporność psychiczną można wykształcić w sobie, zmieniając niektóre codzienne nawyki. Z pewnością warto zadbać o:
•optymalną ilość snu i unikanie przemęczenia,
•zagospodarowanie czasu dla siebie – na relaks, spotkania towarzyskie lub realizację swojego hobby,
•uświadomienie sobie wsparcia społecznego, w postaci rodziny, przyjaciół oraz instytucji, które zapewniają pomoc w trudnych sytuacjach,
•pozytywne ukierunkowanie myślenia – o sobie, innych ludziach oraz wydarzeniach, które pomimo trudności powinny być postrzegane jako nowe doświadczenia, rozwijające wewnętrznie,
•rozwój osobisty i pracę nad własnymi emocjami,
•realizm w postrzeganiu przytrafiających się problemów – unikanie dążenia do nadmiernej perfekcji, pozwalanie sobie na brak idealizmu i popełnianie błędów, przyjmowanie niepowodzeń jako neutralnych i naturalnych wydarzeń.
Dodatkowo warto wdrożyć do codziennego funkcjonowania zasady higienicznego trybu życia, na które składa się zarówno zbilansowana i zdrowa dieta, uprawnianie sportu oraz aktywność fizyczna, jak i pielęgnowanie własnych pasji i zainteresowań. Należy pamiętać, że odporność psychiczna jest cechą, którą można wykształcić. Jest również bardzo ważna w aktualnej rzeczywistości, w której nagminnie zdarzają się sytuacje stresowe – warto więc zadbać o swoje zdrowie psychiczne i emocjonalne, potęgując w ten sposób poczucie satysfakcji z własnego życia.
