Badanie dna oka (oftalmoskopia), tj. badanie tylnego odcinka oka, jest jednym z podstawowych badań okulistycznych. Odbywa się za pomocą wziernika ocznego (oftalmoskopu). Zgodnie z zasadą optyki, obraz oglądany przez okulistę jest odwrócony. Dno oka pozwala obejrzeć nieinwazyjnie naczynia krwionośne oraz ocenić tarczę nerwu wzrokowego. Dzięki temu oftalmoskopia pozwala wykryć wiele chorób, także na wczesnym ich etapie.

Metody badania dna oka

Wyróżnia się trzy metody przeprowadzania badania dna oka. Są to:

•oftalmoskopia bezpośrednia – badanie przeprowadza lekarz trzymając wziernik przed własnym okiem i zbliżając go do oka chorego. Pacjent znajduje się w ciemnym pokoju. Na polecenie lekarza patrzy się w różnych kierunkach, aby można było ocenić żądane miejsce dna oka,

•oftalmoskopia pośrednia – przeprowadza się przy użyciu soczewki skupiającej o dużej sile, którą lekarz trzyma prze okiem badanego w odległości jej ogniskowej. Lekarz obserwuje obraz odwrócony i powiększony, który powstaje w płaszczyźnie soczewki trzymanej przed okiem badanego,

•Trójlustro Goldmanna– jest metodą włożenia na znieczuloną wcześniej rogówka trójlustra, które posiada w polu centralną soczewkę skupiającą otoczoną przez trzy lustra.

Wskazania do badania dna oka

Badanie dna oka należy wykonać w przypadku:

•występowania chorób, w których przebiegu dochodzi do zmian na dnie oka: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroby krwi (np. białaczka, skazy krwotoczne, niedokrwistość), kolagenoza;

•stosowania niektórych leków;

•urazów czaszki;

•bólów głowy;

•choroby układu nerwowego, guzów wewnątrzczaszkowych;

•osób nieprzytomnych lub po utracie przytomności;

•zeza u dzieci;

•zaburzenia równowagi;

•zaburzenia widzenia barw, ostrości widzenia czy ubytku w polu widzenia centralnego lub obwodowego.

Badanie okulistyczne jest wykonywane na zlecenie lekarza, może być zwykłym badaniem kontrolnym, wykonuje się je zawsze u wcześniaków.

Objawy oczne pojawiają się także w przebiegu wielu schorzeń ginekologicznych, dermatologicznych, immunologicznych, hematologicznych, endokrynologicznych, infekcyjnych czy dotyczących przewodu pokarmowego. Dlatego też, zawsze w tego typu przypadkach powinno wykonać się badanie dna oka. Kardiolodzy często kierują na badanie dna oka, aby ocenić zaawansowanie uszkodzeń narządów u chorych na nadciśnienie tętnicze oraz cukrzycę. Okulista może wykryć zmiany na dnie oka wskazujące na powyższe choroby, a także stwierdzić zmiany miażdżycowe czy zatory charakterystyczne dla zapalenia wsierdzia. Zmiany w obrębie tętniczek siatkówki oraz tarczycy nerwu wzrokowego należą do powikłań nadciśnienia tętniczego. Ponadto zmiany w obrębie naczyń dna oka odzwierciadlają stopień zmian naczyniowych w innych narządach. Regularna kontrola dna oku u chorego z nadciśnieniem tętniczym pozwala ocenić postęp choroby i skuteczność stosowanego leczenia. W tym celu używa się klasyfikacji Keitha i Wegenera, określającej stadia zmian naczyniowych na dnie oka. We wczesnym okresie stwierdza się pogrubienie ścian naczyń – sklerotyzację. W późniejszym charakterystyczny jest objaw Gunna – poszerzenie naczyń żylnych powyżej uciskającego je stwardniałego i zwężonego naczynia tętniczego. Podczas dramatycznego wzrostu ciśnienia może dojść do obrzęku tarczycy nerwu wzrokowego. Badanie dna oka ma zasadnicze znaczenie w diagnostyce wielu chorób. Dzięki niemu można rozpoznać większość schorzeń oka, zwłaszcza jego siatkówki (np. choroby plamki), błony naczyniowej (zapalenie, nowotwory), nerwu wzrokowego (zapalenie, jaskra) i ciałka szklistego (wylew krwi, zmętnienie).

Badanie dna oka u dziecka

Badanie dna oka u dzieci jest jednym z podstawowych badań wzroku. Zalecane jest szczególnie dzieciom z wadami wzroku, zezem, a także jeśli w rodzinie pojawił się przypadek guza oka lub mózgu. Oftalmoskopię należy przeprowadzić również u wcześniaków w pierwszym miesiącu życia, aby wykluczyć retinopatię. Jest to uszkodzenie siatkówki oka, na którą są narażone dzieci z niewielką masą ciała.Badanie jest bezpieczne i bezbolesne. Może się jednak wydłużyć czas jego trwania nawet do godziny, ze względu na trzykrotne kropienie oczu.

Przebieg i powikłania badania dna oka

Badanie okulistyczne dna oka dokonuje się za pomocą oftalmoskopu, który składa się z czterech soczewek, pozwalających skorygować wadę wzroku badanego. Aby zbadać oko, okulista wprowadza przez wziernik wiązkę światła, które po przejściu przez soczewkę naświetla dno oka. Powiększenie obrazu utrzymuje się za pomocą soczewki skupiającej, ustawionej przed okiem pacjenta. Przy badaniu wziernikiem lekarz siedzi naprzeciwko chorego i kieruje światło wziernikiem w źrenicę badanego oka, przesuwając się możliwie jak najbliżej pacjenta na odległość 3 cm od rogówki. Na polecenie okulisty należy patrzeć w innych kierunkach, aby można było ocenić żądane miejsce dna oka. Pacjent może czuć się zaślepiony w wyniku światła wziernika, które samoistnie przechodzi po krótkiej chwili. Niekiedy mogą wystąpić powikłania po leku rozszerzającym źrenicę u pacjentów z niewykrytą jaskrą zamkniętego kąta przy prawidłowym ciśnieniu oka. Czasami może boleć głowa oraz nastąpić pogorszenie widzenia. Po badaniu tylnego odcinka oka mogą wystąpić nudności i wymioty. Gałka oczna jest twarda z powodu wysokiego ciśnienia ocznego. Atak może nastąpić po podaniu leku rozszerzającego źrenicę. W takim przypadku należy zgłosić się do lekarza, który przerwie atak. W przeciwnym razie jego długotrwały przebieg może zakończyć się ślepotą oka.

Jesteś kobietą po 50 roku życia? Mimo, że nie masz żadnych niepokojących objawów ze strony piersi nadszedł już czas, żeby zrobić sobie pierwsze badanie mammograficzne. U kobiet w wieku 50-69 badanie to jest raz na dwa lata refundowane przez NFZ, jednak nie wszystkie ośrodki wykonują mammografię bezpłatnie. Lepiej wcześniej spytać się swojego lekarza pierwszego kontaktu lub ginekologa, gdzie warto udać się, żeby nie płacić. W Polsce istnieje również program wysyłania listownych zaproszeń na mammografię.

Obawy przed badaniem mammograficznym

Mimo takiego typu zachęcania kobiet do badań oraz nagłaśniania tematu przez media wiele pacjentek nie decyduje się na wykonanie badania mammograficznego. Czyżby wynikało to z lęku przed badaniem, niewiedzy, a może wiary, że takich ludzi jak ja nowotwory nie dotykają? W końcu zdrowo się odżywiam, ćwiczę itd. Pamiętajmy rak piersi jest jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych wśród kobiet. Rocznie w Polsce z tego powodu umiera ok 5 tyś. pacjentek, a wcześnie wykryty nowotwór ten jest uleczalny. Dlatego jeśli same kobiety nie pomyślą o swoich piersiach nikt tego nie zrobi za nie. Przed każdym badaniem mammograficznym pacjentka powinna być dokładnie zbadana przez lekarza. Jedynym przeciwwskazaniem do tego typu badania jest ciąża. Wówczas alternatywę stanowi USG, gdzie nie mamy do czynienia z promieniowaniem rentgenowskim szkodliwym dla rozwoju płodu.

Jak przygotować się do mammografii?

Mammografia nie jest skomplikowaną procedurą. Od pacjentki wymaga się tylko zachowania higieny osobistej. W celu uniknięcia zafałszowanych wyników lepiej nie używać tuż przed badaniem żadnych kosmetyków, np. antyperspirantów czy talku. Mammografię najlepiej wykonywać po miesiączce, wtedy piersi są mniej napięte i procedura bardziej komfortowa. Badanie to nie powinno boleć, a jeśli pacjentka odczuwa jakiekolwiek dolegliwości powinna zgłosić to osobie przeprowadzającej badanie.

Jak wygląda mammografia?

Mammografia jest radiologiczną metodą badania piersi tzw. prześwietleniem gdzie obraz zapisywany jest na błonach rentgenowskich w postaci mammografu. Badanie mammograficzne wykonuje się w dwóch projekcjach i powinno dotyczyć każdej piersi osobno. Projekcję osiowa, czyli z góry na dół wykonuję się kładąc pierś na specjalnej płycie, a następnie jest ona dociskana z góry drugą płytą. Projekcja boczna polega na objęciu piersi przez płyty z boków. Moment dociskania sutków może być trochę nieprzyjemny, ale dzięki temu powstający obraz jest wiarygodny. Mammografia trwa zaledwie kilka minut.

Opis badania mammograficznego

Następnym krokiem jest opisanie zdjęć przez lekarza. Tkanka tłuszczowa daje nam obraz ciemny, natomiast zmiany nowotworowe, zwapnienia są jasne. Bardzo pomocne może być dla lekarza porównanie aktualnego zdjęcia z poprzednim badaniem. Dlatego warto zabrać ze sobą wcześniejsze wyniki. Specjaliści jednoznacznie wypowiadają się, że mammografia jest najlepszym badaniem wykrywającym objawy raka piersi. Potrafi ujawnić patologiczne struktury na kilka lat przed pojawieniem się objawów w postaci wyczuwalnego guzka, zmian w obrębie brodawki czy skóry. Poza tym badanie mammograficzne pozwala zdiagnozować nieprawidłowości nawet o wielkości 3-4 mm. Ze względu na strukturę piersi mammografia jest szczególnie przydatna u kobiet w wieku powyżej 50. roku życia, gdy przewagę w sutku stanowi tkanka tłuszczowa w porównaniu do tkanki gruczołowej. Dla młodych pacjentek lepszym badaniem jest ultrasonografia (USG).

Gdzie wykonać mammografię?

Idąc do restauracji zwykle wybieramy sprawdzone miejsca. Warto też o tym pomyśleć w przypadku wyboru miejsca, gdzie chcemy wykonać badanie mammograficzne. Jakość sprzętu może różnić się w poszczególnych ośrodkach, choć nie spełniający wymogów co do jakości nie powinien być w użyciu. Obecnie w niektórych ośrodkach można spotkać mammografy cyfrowe. Wtedy obraz odtwarzany jest na monitorze komputera. Charakteryzuje się wysoka rozdzielczością, można go obracać powiększać, zmieniać kontrast itd. Na interpretacje wyników może mieć również wpływ wykwalifikowanie i doświadczenie lekarza opisującego.

Wskazania do mammografii

Mammografia charakteryzuje się wysokim odsetkiem wykrywalności nowotworów i min. z tego powodu została uznana za badanie przesiewowe (skrining) w kierunku raka piersi. Komisja ekspertów UE zaleca skrining mammograficzny u pacjentek w wieku 50-69 lat co 2-3 lata. U kobiet w wieku 40-49 zawsze należy rozważyć takie badanie w przypadku występowania czynników ryzyka raka piersi, tj.:

•rak sutka w rodzinie,

•brak potomstwa,

•pierwszy poród po 30. roku życia.

Rak piersi po 69 roku życia

Co z kobietami po 69 roku życia? Czy one nie chorują na raka piersi? Pacjentki te jak najbardziej mogą zachorować na ten budzący przerażenie nowotwór. Jednak według statystyk i badań klinicznych ryzyko śmierci z powodu raka sutka jest niższe niż ryzyko zgonu z powodu innej choroby. Zaawansowany wiek nie zwalnia pacjentek z obserwacji swoich piersi i w przypadku jakichkolwiek objawów istnieje konieczność zgłoszenie się do lekarza. W takim przypadku może zaistnieć potrzeba zrobienia badania mammograficznego. Problem raka piersi może dotyczyć każdego. Nawet mężczyźni nie mogą czuć się bezpiecznie. Ok. 1% raków piersi dotyczy płci męskiej. Znane w mediach osoby nie wstydzą się mówić, że dzięki wczesnej diagnostyce wygrali z rakiem. Irena Santor, znana piosenkarka, dzięki wczesnemu wykryciu nowotworu i szybko podjętego leczenia dzisiaj może cieszyć się zdrowiem i spełniać zawodowo. Krystyna Kofta, artystka ze swoją choroba borykała się przez kilka lat. Temat ten stał się dla niej inspiracja do napisania książki. Można by wymienić długą listę znanych piosenkarek, aktorek, które przezwyciężyły raka sutka. Krokiem do zwycięstwa było wykonanie mammografii i szybkie postawienie rozpoznania.

Zbliża się ważne spotkanie w pracy, kończy się termin oddania projektu albo zaczyna sesja? Myślisz tylko o tym, a stres, który temu towarzyszy wydaje się powodować wysyp pryszczy? Badania naukowców ze Stanów Zjednoczonych wskazują, że co prawda stres nie wywołuje trądziku, ale może pogorszyć istniejące problemy ze skórą.

Stres a trądzik – czy jest jakiś związek?

Badaczy od dawna interesowała zależność miedzy stresującymi sytuacjami, a nasilaniem się trądziku. W 2003 roku naukowcy ze Stanford University opublikowali badanie, które wykazało, że u studentów w czasie egzaminów pryszcze pojawiały się częściej niż w okresach, w których stres był niższy. Skłoniło to badaczy do stwierdzenia, że stres i trądzik rzeczywiście są połączone. Mimo tego naukowcy nie są do końca pewni co tak naprawdę może wywoływać pogorszenie stanu skóry. Domyślają się, że może mieć to związek z tym jak gruczoły łojowe reagują na stres. A jak wiadomo, to właśnie łój w połączeniu z martwym naskórkiem i brudem nagromadzonym na skórze powoduje zatykanie się porów i rozwój bakterii odpowiedzialnych za trądzik.

Długotrwały stres powoduje;

1. zwiększenie wydzielania w organizmie hormonów stresu (walki i ucieczki) tj. adrenalina oraz noradrenalina.

2. przyśpieszenie akcji serca

– ciśnienia krwi

– wolnych kwasów tłuszczowych

– glukozy

– cholesterolu

Objawy stresu:

1. ból głowy

2. apatia

3. nadmierna senność

4. zaburzenie koncentracji

5. brak apetytu lub nadmierne obżarstwo

6. osłabienie pamięci

7. problemy gastryczne

W wyniku działania długotrwałej sytuacji stresującej organizm ulega rozregulowaniu, spada jego odporność oraz wytrzymałość. Jesteśmy bardziej podatni na choroby oraz przewlekłe infekcje.

W sytuacjach stresujących często nieświadomie dotykamy twarzy, włosów, co przyczynia się do roznoszenia chorobotwórczych bakterii powodujących trądzik.

Gdy stres powoduje rozdrapywanie pryszczy

Badacze z Wake Forest University School of Medicine w Singapurze przeprowadzili w 2007 roku podobne badanie. Wykazali jednak, że ilość łoju produkowanego przez skórę nie zwiększa się na tyle żeby mógł on znacząco wpływać na nasilanie się trądziku. Skłania to do wniosku, że przyczyna problemu może leżeć gdzie indziej. Lisa A. Garner, profesor dermatologii z University of Texas Southwestern Medical Center, twierdzi, że przyczyn wpływu stresu na trądzik należy upatrywać w zwiększonej skłonności do dotykania twarzy w stresowych sytuacjach. Osoby narażone na stres mają tendencję do rozdrapywania pryszczy, nerwowego dotykania policzków oraz wyciskania wyprysków. Może to prowadzić nie tylko do rozsiania pryszczy, ale także do powstania dużych blizn potrądzikowych, które później bardzo trudno usunąć.

Trądzik samouszkadzający

Trądzik samouszkadzający (rozdrapania, neuropatyczny) spowodowany jest wpływem czynników zewnętrznych (zewnątrzpochodnych). Występuje u osób dorosłych, często nie radzących sobie sytuacjami życiowymi, mających problemy emocjonalne, żywo reagującymi na stres. Osoby takie są przeważnie zamknięte w sobie, nieśmiałe, o niskim poczuciu własnej wartości. Powstały u nich trądzik jest często związany z wyciskaniem przez nie wykwitów skórnych, które powoduje roznoszenie po całej twarzy bakterii odpowiedzialnych za pojawienie się trądziku. Rozdrapywanie zmian skórnych jest w pewnym stopniu rozładowaniem negatywnych emocji kumulujących się w organizmie tj. niezadowolenia z siebie, nie sprostaniu oczekiwaniom środowiska itp. W chwili oszpecania swojej twarzy osoby chwiejnie emocjonalne czują rodzaj zadowolenie, rozluźnienia, upustu emocji. Jednak już po paru minutach, gdy zauważają zniszczoną, zaczerwienioną twarz z sączącymi się rankami nachodzi ich złość na siebie. Z czasem czynność ta wykonywana jest nieświadomie. Prowadzi do rozsiewanie bakterii po całej twarzy oraz szpecących blizn i przebarwień.

Leczenie trądziku

Co można zrobić? Garner mówi, że człowiek nie może naprawdę wykorzystać redukcji stresu jako leczenia trądziku ‚Jeśli potraktuję moje stres, czy mój trądzik zniknie?’, Mówi Garner. ‚Nie można leczyć trądziku za pomocą valium’. Dla wielu osób trądzik jest chronicznym problemem, który nie tylko zanika po tygodniu finału. To często długoterminowa kwestia wymagająca leczenia trądziku, która może obejmować nadtlenek benzoilu, retinoidy, antybiotyki stosowane na skórę lub podawane doustnie, leczenie hormonalne, aw cięższych przypadkach izotretynoina (accutane).

Mówi się, że osoby z trądzikiem mogą również skorzystać z psychologa lub uczenia się biofeedback, jeśli potrzebują zmniejszyć ogólny poziom stresu, mówi Garner.

Jak sobie radzić ze stresem?

Jeśli nie możesz sobie poradzić ze stresem i mimo woli dotykasz twarzy lub co gorsza rozdrapujesz pryszcze to polecamy ćwiczenia relaksacyjne. W rozładowaniu stresu pomocne będą ćwiczenia takie jak np.: rozciąganie, energiczne potrząsanie ciałem, ćwiczenia oddechowe, joga, bieganie lub pływanie czy ćwiczenia na siłowni. Pamiętaj, że aktywność fizyczna podnosi poziom endorfin, czyli hormonów szczęścia. Dodatkowo pamiętaj o stosowaniu produktów przeciwtrądzikowych. Ważne jest codzienne mycie twarzy oraz stosowanie żeli lub kremów leczących trądzik. Dzięki temu będziesz mieć pewność, że nawet pomimo stresu będziesz trzymać pryszcze w szachu.

2. Trądzik po 30-stce – dlaczego się pojawia?

Trądzik to niestety coraz częściej problem dorosłych. Gdy ten pojawia się po 30 roku życia jesteśmy zdezorientowane, bo czas burzy hormonalnej już dawno minął. Na naszą niekorzyść przemawia także fakt, że wypryski pojawiające się po 30 stosunkowo trudno usunąć. Przykładem mogą być zagraniczne gwiazdy muzyki i kina, których nieretuszowane zdjęcia wywołują mały skandal w sieci. Także w naszym przypadku podłoża trądziku są podobne: zabieganie i stres.

Trądzik to niestety coraz częściej problem dorosłych. Gdy ten pojawia się po 30 roku życia jesteśmy zdezorientowane, bo czas burzy hormonalnej już dawno minął. Na naszą niekorzyść przemawia także fakt, że wypryski pojawiające się po 30 stosunkowo trudno usunąć. Przykładem mogą być zagraniczne gwiazdy muzyki i kina, których nieretuszowane zdjęcia wywołują mały skandal w sieci. Także w naszym przypadku podłoża trądziku są podobne: zabieganie i stres. Brak nam czasu na pielęgnację, ale chociażby sen i zdrowe posiłki. To wszystko kumuluje się w nas i w końcu powoduje wysyp pryszczy na twarzy. Tak więc trądzik nie dotyczy tylko nastolatków, a my powinnyśmy zacząć myśleć o problemie stosownie do naszego wieku.

Co powoduje trądzik u dorosłych?

Trądzik u kobiet to wynik splotu kilku czynników. U różnych z nas mogą przeważać inne przyczyny i powodować różne nasilenie w objawach. Oto powody występowania trądziku u dorosłych:

1. Stres

2. Zanieczyszczenie środowiska

3. Jedzenie zbyt wielu przypraw

4. Czekolada i musztarda Hormony

Ostatni czynnik jest tutaj przeważający, ponieważ pomimo dorosłego wieku hormony wciąż potrafią ulegać zmianom. Wraz ze zmianą cyklu na skórze mogą występować pryszcze i bolące krostki , ale także samoistnie odchodzić. Gdy problem nie ustępuje i wzbiera na sile nie czekaj na rozwój sytuacji, tylko rozpocznij leczenie trądziku u dorosłych.

Pielęgnacja cery trądzikowej

Trądzik przebiegający z silnymi zaostrzeniami po 30 to dla wielu kobiet powód do wstydu. Zależy im na szybkim uzyskaniu rezultatów, ale często leczenie takie trwa nawet kilka lat. Przez ten czas lekarz dobierze odpowiednie leki, przepisze różne specyfiki, a na końcu uzyskamy trudny do zdobycia rezultat. Pewne sposoby na trądzik pozostają od lat takie same: leczenie antybiotykiem, podawanie witaminy B12, PP i niacyny. U kobiet bardzo często wprowadza się terapię hormonalną. Ryzyko jest więc duże a i nasze zdrowie na pewno nie będzie w najlepszym stanie. Dlatego duża część kobiet decyduje się na domowe leczenie trądziku. W takim wypadku wystarczą specyfiki dostępne bez recepty. Przede wszystkim należy pamiętać, aby możliwie często wybierać produkty łączone, tzn. przeciwzmarszczkowe i przeciwtrądzikowe w jednym jak Iwostin Purritin. Nie bójmy się też wybierać radykalnych środków. To, że nastolatki leczy się kremami nie każe ci stosować tych samych produktów w wieku 30 lat. Twoja skóra jest silniejsza, mniej delikatna i nie tak wrażliwa. Dlatego ty możesz pozwolić sobie na zabiegi kwasami, np. maseczka algowa Bielenda z kwasami. Zamiast kremu antybakteryjnego dla nastolatek, wybierz oddzielnie serum, krem i tonik, który będzie miał właściwości odkażające. Takie preparaty będą przeciwdziałać rozprzestrzenianiu bakterii na gruczoły łojowe i normalizować pracę wytwarzania sebum. Dobrze, gdy będziesz łączyła kosmetyki nawilżające z matującymi. Te pierwsze będą zapobiegały wysuszeniu typowemu podczas leczenia trądziku, a drugie pozbędą się problemu na długo. Dobre opinie zbiera Effaclar Duo i Effaclar K, które co prawda na początku powodują wysyp krost, ale później doskonale oczyszczają i matowią strefę T. Lepiej jest unikać produktów z alkoholem, bo wysuszenie skóry dojrzałeś może powodować przyspieszone pojawianie się zmarszczek. Dlatego kosmetyki dla nastolatków nie tylko nie będą skuteczne w przypadku, gdy mamy trądzik po 30, ale także szkodliwe. Prowadzą w konsekwencji do nasilenia problemu i pojawienia się nowych objawów.

Oczyszczanie skóry trądzikowej

Zatkane pory skóry czyli zaskórniki są początkiem problemów z trądzikiem. Pojawiają się, gdy gruczoły łojowe produkują za dużo sebum. Naskórek nie nadąża się złuszczać i ujście kanału gruczołowego zostaje zatkane. Łój i zanieczyszczenia zbierają się pod skórą prowadząc do zaskórników. Gdy bakterie dojrzewają, na powierzchni skóry powstaje wypukła czerwona krosta. zatykają gruczoły, powodując zaskórniki i namnażanie się bakterii. Na skutek stanu zapalnego powstaje wypukła czerwona krosta. Może dojść do gromadzenia ropy, która jest charakterystyczna dla skóry tłustej i mieszanej. Aby zapobiegać powstawaniu pryszczy i zminimalizować już istniejące, nie można zapominać o systematycznym oczyszczaniu twarzy. Można to robić peelingiem enzymatycznym Dr Irena Eris A Puri Sensipil, który nadaje się nawet do skóry delikatnej i skłonnej do podrażnień. Zamiast wyciskać pryszcze, posmarujmy je odpowiednim preparatem. Dobrze działa olejek herbaciany, który wysusza i ściąga skórę. Ma właściwości antyseptyczne, dlatego szybko pozbędzie się ze skóry wszelkich zanieczyszczeń. Dobrym pomysłem na zapobieganie wypryskom jest dodanie kropli olejku herbacianego do kremu na dzień, który oczyści i odświeży naszą cerę na długie godziny. Pamiętajmy tylko, że stosując zbyt dużo kosmetyków wysuszających, pod ich wpływem gruczoły łojowe wydzielają jeszcze więcej sebum i w efekcie skóra jest w gorszym stanie.

Trądzik różowaty po 30 roku życia

Rumień na twarzy, a z czasem pojawiające się czerwone grudki świadczą z dużym prawdopodobieństwem o trądziku różowatym. Nieleczony, nasila się właśnie u kobiet dorosłych. Rozwiązaniem będzie stosowanie odpowiednich kremów i maści, a także laserowe zamykanie naczynek w gabinecie kosmetycznym.

Czy nasze jedzenie ma wpływ na trądzik? Dermatolodzy ciągle jeszcze się o to spierają. Na pewno to, co zjadamy nie jest jedyną przyczyną powstawania lub braku tej dolegliwości. Odpowiednia dieta wpływa na naszą sylwetkę, ale również na wygląd skóry. Trądzik, wbrew powszechnej opinii, nie występuje tylko u nastolatków. Osoby po dwudziestce, a nawet po trzydziestce często mają z nim kłopot. Aby się go pozbyć, stosuje się głównie leczenie dermatologiczne. Jednak pomocna w walce z nim jest także odpowiednia, zdrowa dieta. Najwięcej korzyści osobom zmagającym się z trądzikiem przyniesie jedzenie produktów bogatych w witaminy, błonnik i cynk. Natomiast należy wyeliminować tłuste, wysokoprzetworzone produkty oraz słodycze.

Produkty niezdrowe dla skóry

Dieta na trądzik, jak każda dieta, jest rygorystyczna i wymaga wielu zmian żywieniowych. Podstawowa zasada dobrej diety na trądzik to unikanie wysokoprzetworzonych produktów. Odstawiamy kolorowe, słodkie napoje, słone przekąski i żywność z długim terminem przydatności. Nie spożywamy również słodyczy, a w szczególności czekolady, gdyż cera trądzikowa za nią nie przepada. Należy ograniczyć też spożywanie smażonych potraw. Zwierzęce tłuszcze zastąpmy roślinnymi, czyli koniec ze smalcem, masłem – w zamian stosujemy oliwę z oliwek i margarynę. Tym samym rezygnujemy z wszelkiego rodzaju fast foodów. Spośród nabiału i produktów mlecznych powinniśmy wybierać te najchudsze. Sól i ostre przyprawy mogą powodować trądzik, dlatego warto zastąpić je świeżymi ziołami. Ponadto należy ograniczyć białe pieczywo i makarony pszenne. Lepiej wybierać pełnoziarniste produkty – ciemne pieczywo i makarony gryczane. Alkohol i papierosy także są szkodliwe, ponieważ w organizmie generują powstawanie dużych ilości wolnych rodników, które wywierają negatywny wpływ na skórę. Amerykański Komitet Lekarzy na rzecz Medycyny Odpowiedzialnej spróbował odpowiedzieć napytanie, czy to, co jemy, wpływa na pojawienie się trądziku. W tym celu dokonano dokładnego przeglądu literatury, z której wyodrębniono 21 badań obserwacyjnych i 6 badań klinicznych. Z badań wynikało, że spożywanie mleka krowiego może sprzyjać zaostrzaniu się trądziku. Jednak dowody na związek między tymi dwoma elementami były słabe. Inne badania wykazały, że ryzyko występowania trądziku jest związane z dietą bogatą w cukry złożone, szczególnie u osób z podatnym systemem hormonalnym. Tymczasem wpływ kwasów omega 3, antyoksydantów, cynku, witaminy A i błonnika na trądzik wciąż pozostaje niejasny. A dobre badania interwencyjne (doświadczenia) na ten temat są bardzo rzadkie. W rzeczywistości bowiem niezwykle rzadko testuje się różne diety na osobach dotkniętych trądzikiem. Mimo wszystko naukowcy z uniwersytetu w Chicago są zgodni, że nie można dłużej ignorować ewentualnego wpływu spożywanych pokarmów na ryzyko występowania trądziku, a dermatolodzy powinni wiedzieć, co mogą doradzić pacjentom w takiej sytuacji.

Przyprawy a trądzik

Niestety, osoby ze skórą trądzikową nie powinny spożywać dań przyprawionych na ostro. Właśnie takie przyprawy powodują, że skóra wydziela więcej sebum. Działanie pobudzające wydzielanie sebum mają także wysoko jodowana sól, krewetki oraz sushi. Osoby leczące zmiany trądzikowe powinny unikać spożywania tych potraw.

Mikotoksyny a dieta trądzikowa

Trądzik nasilają też mikotoksyny (toksyny wytwarzane przez niektóre gatunki grzybów) obecne w nieświeżych (lub niskiej jakości) orzeszkach oraz w importowanych owocach, które były źle przechowywane. Jeżeli mamy wybór, to zawsze kupujmy owoce krajowe. Owoce i warzywa przed obróbką lub spożyciem trzeba dokładnie umyć w ciepłej wodzie. W jadłospisie powinny znaleźć się produkty bogate w witaminę A, która normalizuje wydzielanie sebum (łój skórny). Witamina powstaje w naszym organizmie z beta-karotenu, należy więc jeść pokarmy w niego obfitujące, czyli większość czerwonych i pomarańczowych warzyw (np. czerwona i żółta papryka, pomidory, marchewki i inne). Do diety trądzikowej należy włączyć dużo warzyw zielonych, takich jak szpinak czy brokuły, gdyż obfitują w witaminę B6, która działa na naszą skórę tonizująco, jednocześnie zmniejszając liczbę wyprysków.

Cukry, nadwaga i trądzik

W 2007 roku przeprowadzono kolejne badanie, tym razem na dwóch grupach osób dotkniętych trądzikiem. Pierwsza przez 12 tygodni przestrzegała diety ubogiej w węglowodany (cukry), druga natomiast – diety bogatej w cukry. Wyniki tego eksperymentu potwierdziły, że osoby spożywające mniej cukru miały mniejsze problemy z trądzikiem, obniżył się również ich poziom androgenów. Co więcej, badani stosujący tę dietę zrzucili przy okazji kilka kilogramów, natomiast ci spożywający duże ilości cukrów przybrali na wadze. Nadwaga również może mieć wpływ na powstawanie trądziku. Powoduje wzrost produkcji androgenów, które oddziałują na gruczoły łojowe i przyczyniają się do zwiększenia produkcji sebum. Skóra staje bardziej tłusta, co sprzyja pojawianiu się trądziku i wyprysków.

Wpływ soli na cerę trądzikową

Sól w diecie, zwłaszcza stołowa jodowana, może powodować powstawanie trądziku u osób ze skłonnościami do zmian skórnych i zmianami trądzikowymi. Lepiej jest zatem używać do gotowania soli morskiej niż jodowanej. Należy pamiętać, że olbrzymie ilości soli, która szkodzi naszej cerze, znajdują się też w niezdrowej żywności.

Przebarwienia skóry, a także jej odbarwienia to dość częste zaburzenia koloru skóry. Najczęściej są to plamki, znamiona lub większe plamy o jaśniejszym lub ciemniejszym kolorze niż naturalny. W części przypadków przebarwienia skórne to zmiany wrodzone, w innych – nabyte, wywoływane głównie przez szkodliwe dla skóry promieniowanie ultrafioletowe. Wrodzone zaburzenia pigmentacji skóry są najczęściej nieuleczalne, natomiast te pojawiające się pod wpływem różnych czynników można wyleczyć, a zwykle także im zapobiegać.

Skąd się biorą przebarwienia skóry?

Za przebarwienia skóry odpowiedzialna jest melanina. To barwnik znajdujący się w skórze oraz w tęczówkach. Dzięki melaninie skóra jest chroniona przed promieniowaniem UV. Im więcej słońca, tym więcej melaniny, blokującej dostęp szkodliwych promieni do skóry – tak powstaje opalenizna oraz większość przebarwień na skórze. Przebarwienia i odbarwienia skóry wiążą się z nieprawidłowym działaniem, nadmiarem lub brakiem melaniny w skórze. Najczęstsze przebarwienia skóry, czyli plamy ze zbyt dużą ilością pigmentu (hiperpigmentacja) to: piegi, plamy soczewicowate oraz ostuda. Piegi to złogi melaniny pojawiające się na policzkach, nosie, ale także dekolcie, grzbietach dłoni i plecach. Piegi pojawiają się tylko u osób o bardzo jasnej karnacji, a predyspozycje do nich są uwarunkowane genetycznie. Plamy soczewicowate to przebarwienia skóry, z którymi się rodzimy lub które pojawiają się pod wpływem chorób, starzenia się skóry lub promieniowania UV. Nie ciemnieją pod wpływem słońca i nie są groźne dla zdrowia. Mogą jednak być objawem rzadkich chorób:

•zespołu Peutza-Jeghersa, wiążącego się z innymi, poważnymi objawami, takimi jak polipy przewodu pokarmowego czy większą zachorowalnością na nowotwory złośliwe;

•bardzo rzadkiej choroby genetycznej o nazwie skóra pergaminowa;

•zespołu LEOPARD, czyli całego zespołu wad wrodzonych;

•zespołu Carneya.

Ostuda to zaburzenie pigmentacji skóry wywoływane zazwyczaj wahaniami hormonalnymi w ciąży, w czasie menopauzy oraz przy stosowaniu doustnych leków antykoncepcyjnych. Ostuda może się także pojawić pod wpływem leków, niektórych kosmetyków czy zaburzeń tarczycy

Zwiększenie ilości produkowanej w organizmie melaniny może być wywołane przez:

•promieniowanie UV,

•stan zapalny,

•hormon MSH,

•estrogeny,

•miedź,

•żelazo.

Inne możliwe przebarwienia skóry mogą być wywołane: lekami, stanami zapalnymi skóry (stąd się biorą przebarwienia skóry po trądziku), a także wysypkami.

Przebarwienia skóry – u co trzeciej kobiety

Ciemne plamy na skórze ma 35 procent kobiet po trzydziestce i aż 90 procent po 50 roku życia. W młodszym wieku ich pojawienie się jest związane z wahaniami hormonów (ciąża, zaburzenia hormonalne) lub ze stosowaniem antykoncepcji hormonalnej, leczeniem hormonalnym (melasma). Zazwyczaj pojawiają się na czole oraz wokół ust. Mogą także powstać z powodu nadczynności tarczycy lub niedoczynności kory nadnerczy. Sprzyjają im również stany zapalne przydatków. Po 45 roku życia przebarwienia powstają w wyniku zmian hormonalnych związanych z przekwitaniem lub pod wpływem stosowania hormonalnej terapii zastępczej. W tym wieku także częściej niż wcześniej przyczyną przebarwień może być niedomaganie wątroby. W starszym wieku pojawiają się również plamy soczewicowate – przebarwienia o kształcie ziarnka soczewicy, które czasem zlewają się w większe plamy. W każdym wieku mogą powstać przebarwienia spowodowane stosowaniem niektórych leków, ziół lub kosmetyków zawierających substancje fotouczulające. Plamy pojawiają się, gdy zażywając takie leki lub stosując kosmetyki i perfumy wychodzimy na słońce bez ochrony kremu z wysokim filtrem. Przebarwienia powstają także w wyniku stanów zapalnych, najczęściej w miejscach zmian trądzikowych oraz jeśli wystawimy się na słońce po intensywnych zabiegach kosmetycznych lub dermatologicznych: stosowaniu kuracji przeciwtrądzikowej, zabiegach dermatologii estetycznej, złuszczaniu peelingami chemicznymi, mikrodermabrazji.

Odbarwienia skóry

Odbarwienia skóry to natomiast brak melaniny (hipopigmentacja) w określonych miejscach na skórze, a nawet na całym ciele. Odbarwienia skóry pojawiają się w przypadku zaburzeń takich jak:

•albinizm, czyli bielactwo wrodzone, obejmujące całą powierzchnię skóry, oczy i włosy;

•bielactwo częściowe;

•bielactwo nabyte;

•niedobory barwnika: samoistne, polekowe;

•odbarwienia skóry po oparzeniach, zabiegach, urazach.

Usuwanie przebarwień skóry

Wiele osób czuje się niekomfortowo z przebarwieniami skóry, stąd duże zainteresowanie metodami ich usuwania. Obecnie w celu pozbycia się zmian na skórze stosuje się: miejscowe preparaty rozjaśniające na przebarwienia skóry, operacje laserowe CO2, dermabrazję oraz peelingi. Niektóre sposoby na przebarwienia są dostępne w przystępnych cenach, inne wiążą się z większymi wydatkami. Jak usuwać przebarwienia w ciąży? W ciąży u kobiet o ciemniejszej karnacji pojawia się czasem ostuda ciążowa. Znika sama po urodzeniu dziecka. Jeśli tak się nie stanie, można usunąć przebarwienia, także te wywołane np. trądzikiem, w gabinecie dermatologa. Leczenie przebarwień może się rozpocząć dopiero po urodzeniu dziecka. W czasie ciąży można im zapobiegać, stosując kremy z filtrami UV. Jest to najlepsza forma profilaktyki działająca na większość możliwych przebarwień skóry. Przebarwienia skóry to dla wielu ludzi duży dyskomfort, szczególnie jeśli zmiany pojawiają się w widocznych miejscach (np. przebarwienia skóry twarzy). Najczęściej jest to problem czysto kosmetyczny, ale liczne znamiona o nieregularnym kształcie i nieregularnym rozmieszczeniu barwnika mogą także prowadzić do pojawienia się czerniaka złośliwego – bardzo groźnego nowotworu skóry. Niepokojące zmiany skórne powinien zbadać lekarz.

Tętnice – ich budowa i choroby

Krew z serca jest wyrzucana skurczami ze znaczną siłą. Dobrze utleniona płynie wartko. Toteż naczynia krwionośne muszą być mocne. Z powrotem, w kierunku serca wraca popychana skurczami ścian żylnych; że zaś jest cięższa od dwutlenku węgla, płynie ociężale, a jej ciśnienie jest słabe. Ściany naczyń mogą więc być słabsze. Ściany zarówno tętnic, jak żył zbudowane są z warstw o podobnych strukturach. Żylne są cieńsze, wiotkie, z mniejszą ilością mięśni gładkich i włókien sprężystych. Tętnice są grubsze i bardziej sprężyste. Z tego też wynika, że chorobą typową dla tętnic jest miażdżyca, a dla żył żylaki. Ściany tętnic zbudowane są z trzech warstw: wewnętrznej, czyli śródbłonka, zewnętrznej zwanej przydanką i środkowej, utworzonej ze sprężystej tkanki łącznej. Miażdżyca jest skutkiem zapalenia warstwy wewnętrznej i środkowej, bo w miejscach, gdzie nastąpiły uszkodzenia, tworzą się, by je osłonić, blaszki miażdżycowe, które – kiedy pękają – tworzą skrzepliny. Postępująca miażdżyca po kilkunastu lub kilkudziesięciu latach prowadzić może do zwężenia lub całkowitego zamknięcia światła naczynia przez te właśnie skrzepliny. W zależności od tego, która tętnica zostanie uszkodzona, miażdżyca może być przyczyną ostrych zespołów wieńcowych, zawału serca, udaru, tętniaka aorty lub zakrzepicy innych narządów. Choroby układu krążenia na tle miażdżycowym są przyczyną ponad 50 proc. wszystkich zgonów. Najbardziej powszechną spośród tych chorób jest zwężenie tętnic, inaczej nazywane tętniakiem. Tętniak jest więc uwypukleniem uszkodzonej ściany naczynia tętniczego, zwykle jej warstwy sprężystej. Jest wywołany parciem krwi. Inaczej mówiąc, jest chorobą tętnic, chorobą przeważnie o podłożu miażdżycowym. Tętniaki mają różny kształt. Bywają workowate, wrzecionowate i kuliste. Niebezpieczeństwo wiążące się z ich istnieniem polega na tym, że w miarę upływu czasu powiększają one swoją objętość, więc ściany worka stają się cieńsze i w każdej chwili grożą krwotokiem. Pękają najczęściej wtedy, gdy osiągną rozmiary 6–15 mm. Według danych statystycznych około 30 proc. tętniaków pęka w czasie snu, tyle samo podczas wykonywania czynności zawodowych oraz przy zajęciach, które powodują podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi (wysiłek fizyczny, parcie na stolec, gwałtowne wzruszenie, stosunek płciowy). Około 80 proc. tętniaków występuje w rozgałęzieniach tętnic i na podstawie mózgu. W 15 proc. występują tętniaki mnogie. Udrażnianie naczyń krwionośnych stało się poważnym wyzwaniem dla medycyny. Zajmuje się tym angiochirurgia, specjalizująca się w operacyjnym leczeniu chorób tętnic i żył obwodowych oraz angioplastyka tętnic, udrażniająca tętnice szyjne.

Tętnica szyjna wspólna

Tętnica szyjna wspólna to najsilniejsza tętnica szyi. Prawa rozpoczyna się w miejscu rozdwojenia pnia ramienno-głowowego, a lewa wychodzi z najwyższej części łuku aorty między pniem ramienno-głowowym a tętnicą podobojczykową lewą. W dolnej części szyi tętnice leżą po bokach tchawicy i przełyku, a w górnej po bokach krtani, gruczołu tarczowego i gardła. Górny odcinek tętnicy jest wyraźnie poszerzony i dlatego otrzymał nazwę zatoki tętnicy szyjnej. Na wysokości górnej części czwartego kręgu szyjnego tętnica dzieli się na tętnicę szyjną wewnętrzną oraz tętnicę szyjną zewnętrzną. W kącie podziału leży ciało przyzwojowe – kłębek szyjny.

Tętnica szyjna wewnętrzna

Tętnica szyjna wewnętrzna rozpoczyna się na wysokości górnego brzegu chrząstki tarczowatej i w przedłużeniu kieruje się do otworu zewnętrznego kanału tętnicy szyjnej. W dalszym przebiegu w bruździe tętnicy szyjnej na trzonie kości klinowej przechodzi przez zatokę jamistą. Po stronie przyśrodkowej od wyrostka pochyłego przedniego dzieli się na swoje gałęzie końcowe. Są to: gałąź szyjno-bębenkowa, gałąź kanału skrzydłowego, gałęzie zatoki jamistej, tętnica oczna, tętnica łącząca tylna, tętnica naczyniówkowa, tętnica przednia mózgu, tętnica środkowa mózgu. Tętnica szyjna wewnętrzna zaopatruje przednią część mózgowia oraz oko i jego narządy dodatkowe. Wysyła także gałęzie do czoła i nosa.

Tętnica szyjna zewnętrzna

Tętnica szyjna zewnętrzna należy do naczyń typu mięśniowego. Jest jedną z gałęzi tętnicy szyjnej wspólnej. Tętnica zaopatruje szyję, całą głowę z wyjątkiem mózgowia, oka i ucha wewnętrznego. U swojego początku biegnie w kierunku żuchwy. W obrębie trójkąta tętnicy szyjnej jest pokryta tylko mięśniem szerokim szyi oraz blaszką powierzchowną powięzi szyi. W dole zażuchwowym układa się bocznie od tętnicy szyjnej wewnętrznej. Przebieg jej pokrywa się z linią łączącą płatek uszny z wierzchołkiem rogu większego kości gnykowej. Kończy się na wysokości otworu słuchowego zewnętrznego dzieląc się na swoje gałęzie końcowe. Do gałęzi tętnicy szyjnej zewnętrznej należą: tętnica tarczowa górna, tętnica językowa, tętnica twarzowa, tętnica gardłowa wstępująca, tętnica potyliczna, tętnica uszna tylna, tętnica skroniowa powierzchowna, tętnica szczękowa.

Mózg potrzebuje do funkcjonowania stałego zasilania w tlen i składniki odżywcze. Wszystko to dostaje dzięki krwi płynącej do głowy przez tętnice szyjne. Jeśli naczynia te ulegną zwężeniu lub zatkaniu, może dojść do zaburzeń w pracy mózgu, zniszczenia części jego struktur, a nawet śmierci. Na szczęście są sposoby, aby w porę temu zapobiec:

Jak samodzielnie zbadać tętnice szyjne?

Tętnice szyjne biegną po obu stronach krtani. Możesz je wyczuć samodzielnie:

• stań przed lustrem z lekko uniesioną głową,

• przyłóż dłoń do gardła i przełknij ślinę (poruszający się przy tym „wzgórek” to właśnie krtań),

• przesuń z niej palce do boku – w miejscu (zarówno po prawej, jak i lewej stronie krtani), gdzie poczujesz tętno, biegną właśnie tętnice szyjne. Powinny one pulsować w regularnym rytmie. Jeśli tak się nie dzieje, powiedz o tym lekarzowi.

Jonoforeza to zabieg, który polega na wprowadzeniu substancji aktywnych do głębszych warstw skóry siłami pola elektrycznego (za pomocą prądu stałego – galwanicznego). Zabieg jonoforezy jest bardzo pomocny w leczeniu bólu stawów i kręgosłupa, a także różnych stanach zapalnych. Kto powinien się zdecydować na jonoforezę?

Czym jest jonoforeza?

To zabieg elektroleczniczy, który wykorzystuje działanie prądu stałego. Prąd ten, wprowadza do tkanek jony substancji leczniczych, co wpływa zdrowotnie na organizm. Jony dostające się do organizmu tą drogą, kumulują się na granicy skóry właściwej i naskórka, a przy pomocy obiegu krwi zostają wprowadzone w głąb ustroju. Prąd przyczynia się do powstawania ciepła w tkankach, odżywiając je i poprawiając w ten sposób krążenie. Zabieg ten działa też przeciwzapalnie i resorpcyjnie. Do jonoforezy mogą być użyte wyłącznie takie związki chemiczne, które ulegają dysocjacji elektrolitycznej – rozpadowi cząsteczek na dodatnie i ujemne. Dzięki tej metodzie substancję leczniczą można wprowadzić w konkretny obszar chorobowy. Zapewnia to skrócenie procesu wchłaniania i zwiększenie efektywności działania leku.

Jonoforeza – zastosowanie

Jonoforeza kosmetyczna to bardzo krótki zabieg i trwa zwykle około 10 minut, a jego efekt jest zależny od rodzaju użytych substancji, ich stężenia oraz przeznaczenia, a także od ilości wykonanych zabiegów jonoforezy (zwykle konieczna jest seria ok. 10-15 zabiegów).Samo działanie prądu ma również znaczenie – przyczynia się do powstawania dużej ilości ciepła w tkankach, poprawy krążenia, co ma odżywczy wpływ na komórki oraz działa przeciwzapalnie. W zależności od tego, jaka elektroda jest elektrodą czynną w czasie jonoforezy, możemy samym prądem działać na poprawę napięcia mięśni lub wpływać na stan skóry z rumieniem, suchą skórą, widocznymi porami. W kosmetyce wykorzystuje się najczęściej jony miedzi, wapnia i cynku. Jonoforezę można wykonać na wiele sposobów. Rozróżnia się jonoforezę labilną i stabilną, miejscową i ogólną. W kosmetyce najczęściej stosuje się jonoforezę labilną, czyli ruchomą, w trakcie której elektrody czynne i bierne zmieniają względem siebie położenie. W jonoforezie stabilnej, czyli nieruchomej, wykorzystuje się specjalną elektrodę, zwaną półmaską. Obie elektrody układa się na wcześniej przygotowanym podkładzie. Elektroda czynna ułożona jest na podkładzie zanurzonym w wodzie z dodatkiem leku, który wprowadza się do skóry, zaś elektroda bierna – w samej wodzie. Zabieg kosmetyczny wykonuje się w 10-20 seriach seansów, codziennie lub co drugi dzień. Natężenie prądu jest takie, że odczucia towarzyszące zabiegowi przypominają mrowienie. Jonoforeza w kosmetyce ma zastosowanie w leczeniu:

•rozszerzonych naczynek włosowatych;

•trądziku różowatego;

•trądziku pospolitego;

•zwiotczenia skóry;

•blizn;

•nadmiernego pocenia się;

•uczuleń;

•przebarwień skóry;

•zmarszczek.

Jonoforeza – wskazania

Jonoforeza powinna zostać wykonana, gdy pacjent skarży się na następujące dolegliwości:

•nerwobóle;

•polineuropatie;

•zespół bólowy w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa;

•artrozę;

•obwodowe porażenie;

•zaburzenie krążenia obwodowego;

•utrudniony zrost kostny.

Jonoforeza – przeciwwskazania

Jonoforeza nie powinna być przeprowadzana w określonych sytuacjach. Przeciwwskazaniem do jonoforezy są:

•ropne stany zapalne skóry i tkanek miękkich;

•wypryski, owrzodzenia;

•stany gorączkowe;

•miejscowe zaburzenia czucia;

•wszczepiony rozrusznik serca;

•endoprotezy;

•miażdżyca.

Jonoforeza – opis zabiegu

Jonoforeza wykorzystuje prąd o stałym natężeniu. Pierwsze wzmianki o próbach wykorzystania elektryczności w celach leczniczych pochodzą już ze starożytności. Początki tej dziedziny sięgają XVIII wieku. Założeniem fizjoterapii jest twierdzenie, że określony bodziec wywołuje w organizmie określoną reakcję. Celem jonoforezy jest dostarczenie skórze specjalnych substancji czynnych do głębszych warstw. Ich ilość zależy od natężenia prądu, wielkości elektrod oraz długości zabiegu jonoforezy. W trakcie jonoforezy wykorzystuje się działanie prądu stałego. Jony wprowadzane do skóry w czasie jonoforezy gromadzą się na granicy naskórka i skóry właściwej, stąd zostają odprowadzone z prądem krwi w głąb ustroju. Substancje wnikają na różną głębokość w zależności od ruchliwości jonów. Duże są mało ruchliwe i wnikają płytko – od 0,06 do 0,6 mm, te mniejsze ok. 2,4-5,4 mm. Jonoforeza ma być przyjemnym mrowieniem. Czas trwania jonoforezy oraz natężenie użytego prądu mają wpływ na to, ile czynnej substancji zostanie wprowadzone do skóry.

Jonoforeza – postępowanie po zabiegu

Czasami po zabiegu jonoforezy mogą pojawić się objawy niepożądane, takie jak: zaczerwienienia skóry, opuchlizna, świąd, mocne uczucie ciepła. Mogą one świadczyć o zastosowaniu podczas zabiegu zbyt dużego natężenia prądu lub uczuleniu na prąd galwaniczny. Aby zmniejszyć nieprzyjemne objawy zaleca się stosowanie kosmetyków nawilżających oraz środków łagodzących opuchliznę. Specjalista przepisze odpowiednie kosmetyki.

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to schorzenie, którego podstawą są zaburzenia w układzie immunologicznym. Atopowe zapalenie skóry pojawia się często z alergiami pokarmowymi, astmą, katarem siennym. Nie można wskazać jednego czynnika, który byłby odpowiedzialny za atopowe zapalenie skóry, więc jego wyleczenie całkowite jest prawie niemożliwe. Stosuje się jedynie leczenie objawowe, które łagodzi uporczywy świąd skóry atopowej oraz zmniejsza dyskomfort i suchość skóry.

Atopowe zapalenie skóry – choroby alergiczne

Atopowe zapalenie skóry należy do grupy tzw. chorób atopowych, do których zalicza się także:

•astmę oskrzelową;

•sezonowy lub przewlekły katar sienny;

•pokrzywkę;

•alergiczne zapalenie spojówek.

Atopowe zapalenie skóry – przyczyny

Istnieją trzy główne, współistniejące ze sobą i wpływające na siebie nawzajem, czynniki uznawane za przyczyny atopowego zapalenia skóry:

•geny „kodujące” odpowiednie predyspozycje do reakcji alergicznych;

•nieprawidłowo działający układ immunologiczny;

•czynniki środowiskowe (alergeny).

Predyspozycje genetyczne

Osoby cierpiące na atopowe zapalenie skóry, bardzo często mają w rodzinie chorych na astmę, katar sienny czy inną formę alergii. Pewne predyspozycje do reakcji alergicznych są więc dziedziczone. Najnowsze badania mówią, że osoby z atopowym zapaleniem skóry rodzą się z trochę innymi właściwościami skóry niż inni. Są to zaburzenia bariery chroniącej naskórek – nie jest ona naturalnie chroniona tak, jak powinna. Co ciekawe, takie zaburzenie dotyka całej skóry, a nie tylko miejsc, gdzie pojawia się wysypka i świąd skóry atopowej. Przyczyną zaburzonej ochrony naskórka jest filagryna, a raczej jej nieprawidłowe działanie. Filagryna to białko, które odpowiada za działanie bariery ochronnej naskórka u zdrowych osób. U chorych na atopowe zapalenie skóry występuje mutacja genu odpowiadającego za „zakodowanie” w organizmie filagryny. Taka mutacja zwiększa także ryzyko wystąpienia innych chorób skóry (rybia łuska, inne rodzaje egzemy) i chorób alergicznych (astma oskrzelowa). Zaburzenia produkcji i działania filagryny w organizmie prowadzą do:

•zmniejszenia naturalnego nawilżenia skóry;

•poniesienie pH skóry;

•zaburzeń w warstwie lipidowej naskórka.

Zaburzenia układu immunologicznego

Atopowe zapalenie skóry to skórna reakcja alergiczna. Pojawia się, kiedy układ immunologiczny uzna, że obecne na skórze lub wewnątrz organizmu substancje zagrażają alergikowi. Wywoływany jest wtedy stan zapalny, mający na celu usunięcie „szkodliwego” czynnika. U alergików równowaga pomiędzy poszczególnymi składnikami układu immunologicznego jest zachwiana. Działa zbyt dużo limfocytów Th2 i odpowiadających im cytokin, a w niektórych przypadkach pojawia się także zbyt wysoki poziom immunoglobulin (IgE) i eozynocytów. To one są odpowiedzialne za reakcję obronną organizmu w przypadku atopowego zapalenie skóry. Taka reakcja sprawia, że skóra atopowa wygląda jeszcze gorzej, ponieważ jest pozbawiona swojej naturalnej bariery ochronnej. Z drugiej strony, uwarunkowane genetycznie zaburzenia warstwy ochronnej naskórka powodują, że wszelkie możliwe alergeny lub czynniki drażniące z łatwością przenikają w głąb skóry, gdzie łatwiej wywołać reakcję układu immunologicznego i alergiczne zapalenie skóry.

Pielęgnacja atopowego zapalenia skóry

W pielęgnacji skóry atopowej bardzo ważne jest jej systematyczne nawilżanie i natłuszczanie. Można to robić w trakcie kąpieli, do której dodajemy odpowiednie preparaty nawilżające i natłuszczające. Kąpiel osoby z atopią skórną powinna spełniać pewne warunki. Powinna trwać od kilku do kilkunastu minut (średnio 10-15 minut), w zależności od nasilenia stanu zapalnego skóry. Preferowana temperatura wody to 33-34°C. Zalecane jest dodawanie do wody emulsji, płynów, olejów mineralnych i naturalnych o pH 5,5, które – nawilżając i natłuszczając skórę – pomagają dodatkowo kontrolować świąd i pozwalają ograniczyć stosowanie miejscowych preparatów przeciwzapalnych. Podrażnienia skórne łagodzi też kąpiel z dodatkiem krochmalu. Przy atopowym zapaleniu skóry po kąpieli zaleca się delikatne osuszenie skóry miękkim ręcznikiem, bez jej pocierania i następnie (około 5 minut po kąpieli) zastosowanie obojętnych preparatów nawilżająco-natłuszczających (na całą skórę) oraz miejscowych leków przeciwzapalnych w obrębie zmian skórnych. Preparaty przeznaczone do kąpieli leczniczej, zawierające środki przeciwbakteryjne, należy stosować jedynie w sytuacji, gdy dojdzie do nadkażenia bakteryjnego. Nie powinno się korzystać z perfumowanych mydeł, soli kąpielowych i aromatyzowanych produktów kosmetycznych . Do natłuszczania skóry nadają się łagodne kremy, zawierające lanolinę, parafinę, olej lniany, oliwę z oliwek. Ważny jest dobór właściwej odzieży. Powinna być dość luźna, wyprodukowana z delikatnych włókien naturalnych, które nie podrażniają skóry.

Terapie wspomagające w leczeniu atopowego zapalenia skóry

Razem z lekami konwencjonalnymi lekarz może zalecić stosowanie preparatów witaminowo-mineralnych lub innych o charakterze suplementów diety. Niektóre z nich mogą złagodzić stan zapalny i uczucie świądu. Takie właściwości przypisuje się olejowi z wiesiołka, olejom rybnym i olejowi lnianemu. Witamina E zmniejsza wysuszenie skóry i uczucie swędzenia. Cynk przyspiesza gojenie i poprawia pracę układu immunologicznego, potrzebny jest także do przyswajania kwasów tłuszczowych. Wyciąg z pestek winogron, zawierający dużo flawonoidów, powstrzymuje reakcję alergiczną. Warto jednak pamiętać, że preparaty uzupełniające z grupy suplementów diety przynoszą efekty dopiero po dłuższym okresie ich zażywania. Nie należy także przyjmować ich na własną rękę bez uzgodnienia z lekarzem.

Łojotokowe zapalenie skóry – okres dojrzewania

Przed okresem pokwitania łojotokowe zapalenie skóry niemal nie występuje. Za to jeśli już się pojawi, potrafi sprawiać naprawdę wiele kłopotów. W okresie dojrzewania gwałtownie rośnie aktywność gruczołów łojowych skóry. Produkcja sebum (tłuszczu, stanowiącego składnik płaszcza lipidowego skóry) osiąga wtedy swój szczyt. Jest go tak dużo, że skóra zaczyna reagować podrażnieniem: nadmiernie złuszcza się naskórek, a włosy – jeśli problem dotyczy owłosionej części ciała – przerzedzają się. Jest to spowodowane jednak nie tylko samym wzrostem ilości łoju, ale też jego składem. W okresie, gdy ciało gwałtownie się zmienia pod wpływem hormonów, zmienia się też skład produkowanego sebum – rośnie w nim zawartość trójglicerydów, a maleje ilość kwasów tłuszczowych i estrów. Im człowiek bardziej dojrzały, tym problemy z łojotokowym zapaleniem skóry są rzadsze, choć są w dalszym ciągu typowe dla młodych dorosłych, a nawet mogą się zdarzać osobom po pięćdziesiątce. Częściej też nękają mężczyzn, niż kobiety, co jest związane z działaniem męskiego hormonu, testosteronu.

Objawy łojotokowego zapalenia skóry

Pierwszy etap już znamy: nadmierna produkcja łoju. Skóra staje się błyszcząca, sprawia wrażenie nieświeżej. Ale to na razie tylko przetłuszczająca się cera. Jednak czasem w okolicach, gdzie znajdują się liczne gruczoły łojowe, mogą się pojawiać plamy rumieniowe o nieregularnym kształcie, na których widoczne są fragmenty złuszczającego się naskórka, zabarwione przez nagromadzony w warstwie rogowej łój na żółtawy kolor. Wygląda to bardzo nieestetycznie. Gdy stan zapalny jest nasilony – a zdarza się to zwłaszcza w fałdach skórnych, w których utrudniony jest dostęp świeżego powietrza i jego swobodna cyrkulacja – mogą się pojawiać czerwone zmiany wysiękowe. Zmianom może towarzyszyć świąd, czasem wrażenie, że skóra piecze. Nie są to dolegliwości, które męczą chorego stale, a raczej pojawiają się w zależności od okoliczności, np. podczas upałów lub w okresach intensywnego pocenia się będą się nasilać. Obszarami najczęściej zajętymi przez łojotokowe zapalenie skóry są te części ciała, które zostały przez naturę wyposażone w licznie występujące gruczoły łojowe. Na twarzy będą to fałdy nosowo-policzkowe, okolice brwi, zagłębienie brody, środek czoła, czasem także policzki i górna warga. Podatna na tę dolegliwość jest także owłosiona skóra głowy, okolice zauszne oraz granica pomiędzy częścią owłosioną, a nieowłosioną. Na ciele łojotokowe zapalenie skóry pojawia się najczęściej na plecach, na klatce piersiowej oraz udach.

Leczenie łojotokowego zapalenie skóry

Łojotok skóry twarzy jest schorzeniem wymagającym. Pojawienie się takich zmian na twarzy zwiększa prawdopodobieństwo rozprzestrzenienia się ich na całe ciało, dlatego tak ważna jest pielęgnacja – regularna, delikatna i wszechstronna. Przede wszystkim leczenie łojotoku twarzy warto rozpocząć od poznania osobistych przyczyn choroby. Warto wyregulować czynniki, które mogły zaważyć na wyglądzie cery w naszym wypadku. Bez względu na poziom witamin i minerałów dobrze jest zmienić swój sposób żywienia – cera tłusta dobrze zareaguje na witaminy A, B, C i E a także cynk. Kompleks witamin i składników sprzyjających skórze zawierają olejki, np. jojoba, które w naturalny sposób regulują produkcję łoju. W miejscowym leczeniu wyprysków stosuje się maści przeciwgrzybiczne jak Hascofungin. W poprawie kondycji skóry duże znaczenie ma cynk, dlatego zaleca się mycie skóry mydłem zawierającym 2% pirytionu cynku każdego dnia. Łuszczącą się skórę można zmiękczyć poprzez jej dokładne zmoczenie przed myciem, nałożenie środka nawilżającego po kąpieli, użycie kremu smołowego i pozostawienie go na skórze przez kilka godzin przed spłukaniem lub zastosowanie kremu zawierającego kwas salicylowy i siarkę. Cerę łojotokową dobrze wysuszają zioła. Tonik ziołowy do cery tłustej delikatnie wysuszy skórę. Jeżeli stan zapalny rozszerza się, to polecane są kąpiele ziołowe, np. z szałwii, rumianku, dziurawca, oregano (posiada działanie przeciwgrzybiczne). Stan cery tłustej pogarszają cukry i używki, dlatego najlepiej jest powstrzymywać się od jedzenia słodyczy, zakwaszania organizmu węglowodanami i zanieczyszczania go papierosami i alkoholem. Główną metodą leczenia łojotoku jest zapanowanie nad produkcją sebum wydzielanego przez gruczoły łojowe. Dlatego należy leczyć łojotok skóry twarzy, ale z umiarem. Dobrze jest nie podrażniać skóry i wszystkie kuracje stosować ostrożnie obserwując długofalowe reakcje naszej cery. Wbrew pozorom skóra tłusta może okazać się wysuszona, dlatego podstawą pielęgnacji powinien być krem nawilżający. Nawilżenie a natłuszczenie skóry to dwie różne cechy, których nie należy ze sobą mylić. Poprawę wyglądu skóry tłustej, przywrócenie świeżego, zdrowego wyglądu, zmniejszenie rozszerzonych porów, ograniczenie świecenia skóry, wygładzenie, likwidację zmian zaskórnikowych można uzyskać poprzez odpowiednią, systematyczną codzienną pielęgnację skóry, regularne zastosowanie zabiegów ograniczających czynność gruczołów łojowych, odblokowujących ujścia gruczołów łojowych, zmniejszających grubość warstwy rogowej naskórka, poprawę unaczynienia skóry, oraz terapii przywracających równowagę wodną (nawilżających) skóry w przypadku jej odwodnienia i wysuszenia.