Ospa wietrzna (łac. varicella) należy do grupy najbardziej zakaźnych chorób wieku dziecięcego. W przebiegu ospy wietrznej występuje wysoka gorączka i swędząca wysypka w postaci pęcherzyków. Ospa wietrzna u dzieci przebiega ospę dość łagodnie, u dorosłych notuje się ostrzejszy przebieg ospy, nierzadko z komplikacjami. Zarażenie ospą wietrzną następuje drogą kropelkową. Przyjmuje się, że najłatwiej zarazić się przez kontakt z chorym na parę dni przed wystąpieniem wysypki, ale warto wiedzieć, że chory na ospę zaraża aż do chwili zaschnięcia u niego ranek i pojawienia się strupków.

Ospa – zarażenie wirusem

Ospa wietrzna z łatwością przenosi się na innych członków rodziny i rówieśników w szkole, ponieważ wirus ospy przenosi się przez powietrze, drogą kropelkową lub przez płyn z pęcherzy. Istnieje również możliwość infekcji wirusem ospy w sposób pośredni – przez kontakt z częściami garderoby i innymi przedmiotami wyeksponowanymi na działanie płynu z krost. Chorzy na ospę zostają zakażeni do 5 dni (częściej od 1-2 dni) przed i 5 dni od chwili pojawienia się wysypki. Kiedy rany zostają pokryte strupem, osoba zazwyczaj przestaje być zakażona. Ospa wietrzna u dzieci ujawnia się przez około 10-14 dni. I to właśnie wtedy lekarze zalecają, aby dziecko z ospą wietrzną pozostało w domu, ponieważ to w tym czasie najłatwiej o zarażenie wirusem ospy. W przypadku ospy wietrznej u dzieci najlepiej, aby dziecko pozostało w domu do ustąpienia jakichkolwiek objawów ospy. Większość ludzi zaraża się wirusem ospy wietrznej do 15 roku życia, z czego większość między 5 a 9, jednak prawdopodobieństwo zarażenia ospą istnieje w każdym wieku. Ospa wietrzna zazwyczaj jest bardziej dotkliwa u dorosłych oraz niemowląt. Choroba występuje najczęściej zimą i wiosną.

Ospa – objawy

Ospę wietrzną wywołuje wirus VZV (Herpes virus varicellae), który inicjuje również zachorowanie na półpasiec. Przechorowanie ospy wietrznej daje odporność na ponowną infekcję. Wirus ospy zostaje w organizmie do końca życia w formie utajonej, m.in. w zwojach nerwowych. W warunkach obniżonej odporności ospa wietrzna może się uaktywnić i wywołać półpaśca. Zdarza się to bardzo rzadko, ale jeżeli już ma miejsce taki przypadek, to zwykle w przebiegu ospa wietrzna daje poważne powikłania. Ospa wietrzna wylęga się przeciętnie około dwóch tygodni. Do charakterystycznych objawów ospy wietrznej zalicza się:

•złe samopoczucie, uczucie ogólnego rozbicia;

•ból głowy;

•wysoką gorączkę (37-40 stopni Celsjusza);

•wykwity skórne, które kolejno przeobrażają się z małej, czerwonej plamki w grudkę, potem w pęcherzyki wypełnione płynem, który po pewnym czasie mętnieje, przyjmując postać krostek; krostki przysychają, zmieniając się w strupki, które po jakimś czasie odpadają;

•uporczywy świąd.

Główny objaw ospy wietrznej, a więc wysypka pojawia się na tułowiu, a potem na szyi, twarzy, głowie (również w miejscach owłosionych), ramionach i nogach. Rzadko krostki zajmują dłonie i stopy. Objawy ospy w postaci pęcherzyków można zaobserwować czasem w jamie ustnej, na podniebieniu twardym, policzkach i narządach płciowych. Zmiany skórne związane z ospą wietrzną na błonach śluzowych wykazują tendencję do owrzodzenia. W miejscu odpadniętych strupków widać często blizny. Niektóre są prawie niewidoczne, inne – głębsze – towarzyszą człowiekowi do końca życia. W ciężkich przypadkach ospy objawem może być wysypka krwotoczna. Częstym powikłaniem ospy wietrznej u dzieci, jest zakażenie skóry w postaci liszaja płaskiego. U dorosłych palących papierosy może wystąpić ospowe zapalenie płuc o bardzo ciężkim przebiegu. Polskie Ministerstwo Zdrowia zachęca do szczepienia przeciw ospie wietrznej. Mimo że ospa wietrzna najczęściej przebiega łagodnie, dając skąpe objawy, to u osób dorosłych, noworodków i niemowlaków notuje się ostrzejszy przebieg i powikłania ospy wietrznej. Do powikłań ospy wietrznej zalicza się np. zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego, zapalenie węzłów chłonnych, zapalenie opon mózgowych. Szczególnie narażone na niebezpieczeństwo związane z ospą wietrzną są kobiety w ciąży, u których wirus ospy w pierwszym trymestrze może zaszkodzić płodowi, powodując tzw. zespół ospy wietrznej wrodzonej: blizny, deformacje (np. hipoplazja kończyn), zaburzenia wzroku (np. zaćma wrodzona, atrofia nerwu wzrokowego) i układu nerwowego (np. mikrocefalia, wodogłowie).

Ospa – profilaktyka i leczenie

W ramach profilaktyki ospy zaleca się szczepienie przeciw ospie wietrznej i unikanie kontaktów z osobami chorymi na ospę, by minimalizować ryzyko zarażenia. Kiedy jednak dojdzie do sytuacji, w której ospa wietrzna się rozwija, należy pamiętać o odpoczywaniu podczas gorączki i przyjmowaniu leków przeciwgorączkowych (ale nie kwasu acetylosalicylowego). W czasie ospy wietrznej u dzieci zwykle najbardziej dokucza im swędzenie, dlatego należy dbać o higienę, pamiętać o częstej zmianie ubrań i kąpielach w wodzie z nadmanganianem potasu, płatkami owsianymi, sodą oczyszczoną lub siemieniem lnianym. Powinno się nie dopuszczać do rozdrapywania wysypki, aby zapobiec wtórnym zakażeniom bakteryjnym. Płynne pudry to nie najlepsze rozwiązanie w czasie ospy wietrznej u dzieci – co prawda koją swędzenie, ale stanowią łatwą pożywkę dla rozwoju bakterii.

Pokrzywka to niejednolity zespół chorobowy, który charakteryzuje się występowaniem wykwitów w postaci bąbli (podobnych do tych po poparzeniu pokrzywą). Wykwity te mają zabarwienie różowe lub porcelanowo-białe, mogą być różnych kształtów i rozmiarów. Powstają szybko i tak samo szybko ustępują. Często towarzyszą im niewielki ból i świąd. Wyróżnia się wiele rodzajów oraz wiele przyczyn pokrzywki. Pokrzywka jest chorobą bardzo rozpowszechnioną. Szacuje się, że w ciągu całego życia mniej więcej co 5 osoba chociaż raz na nią zapadnie. Pokrzywka dotyka ludzi w każdym wieku.

Pokrzywka – mechanizm tworzenia bąbla

Pokrzywka jest jedną z chorób alergicznych, wywołanych nieprawidłową odpowiedzią układu immunologicznego na kontakt z alergenem. do innych tego typu chorób należą: atopia, atopowe zapalenie skóry, katar sienny, alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych. Pokrzywka zazwyczaj ma podłoże alergiczne (choć rzadziej może mieć też podłoże niealergiczne, np. fizykalne czy toksyczne).

Zazwyczaj mowi się o następujących przyczynach pokrzywki:

•idiopatycznej (najczęstsza)- pokrzywka idiopatyczna pojawia się bez wyraźnej przyczyny. Pokrzywka idiopatyczna może mieć łagodny lub przewlekły przebieg. Podstawową cechą pokrzywki idiopatycznej jest to, że stwierdzenie jej bezpośredniej przyczyny jest prawie niemożliwe,

•infekcyjnej- wystąpienie pokrzywki może towarzyszyć takim chorobom jak:wirusowe zapalenie wątroby typu A, B, C, mononukleozia zakaźnej (zakeżenie wirusem Epsteina-Barr), AIDS (zakażenie wirusem HIV).

•zależnej od przeciwciał IgE- użądlenie, lub pokąsanie przez owada – pokrzywka najczęściej występuje po użądleniu osy lub pszczoły. Inną przyczyną jest reakcja na określone substancje – niektóre osoby wykazują nadwrażliwość na substancje, z którymi stykają się w pracy, np. lateks (laboranci, lekarze pielęgniarki), kosmetyki (zawierające nadsiarczan amonu), substancje użyte do garbowania odzieży skórzanej, sierść lub ślinę zwierząt domowych,

•alergicznej – pokrzywka alergiczna związana jest z pożywieniem (mleko krowie, orzechy, ryby). Pokarmy – mogą one wywoływać zmiany skórne w pokrzywce alergicznej, czyli za pośrednictwem przeciwciał klasy IgE lub niealergicznej, w sytuacji, gdy same zawierają histaminę, lub mają zdolność uwalniania jej. Pokrzywkę alergiczną wywołują dodatki do żywności – wiele spośród substancji konserwujących, wzmacniających smak, barwników i innych dodawanych do gotowych produktów żywnościowych. Niektóre z substancji wywołujących pokrzywkę alergiczną to: benzoesan sodu (konserwant napojów kolorowych), glutaminian sodu (np. zupki w proszku), penicylina,

•związanej z przebytą transfuzją krwi,

•pojawiającą się po zażytych lekach (np. penicylina, cefalosporyna, aspiryna i niesteroidowe leki przeciwzapalne),

•pokrzywka wywołana przez czynniki fizyczne – drapanie może wywołać tak zwany dermografizm. To obrzęknięcie i zbielenie lub zaczerwienienie podrapanego miejsca. Niektóre rodzaje pokrzywki mogą być wywołane uciskiem, np. ściągacza od bluzy, a także uderzeniem. Pokrzywka świetlna z kolei pojawia się po naświetleniu skóry światłem słonecznym. Znana jest również odmiana pokrzywki cholinergicznej, występującej po wysiłku fizycznym lub po biernym ogrzaniu ciała, np. w kąpieli. Pokrzywka cholinergiczna jest wywołana przez nadmierną wrażliwość na pot. Przyczyną pokrzywki cholinergicznej jest uczulenie na acetylocholinę – neuroprzekaźnik, który sprawia, że skóra zaczyna wydzielać pot. W czasie pokrzywki cholinergicznej bąble mają czerwoną obwódkę i bardzo swędzą. Z tego powodu po pokrzywce cholinergicznej często zostają nam blizny i ślady na skórze.

Pokrzywka – rodzaje i objawy

Pokrzywki dzieli się nie tylko z uwagi na czas ich trwania, lecz również ze względu ich etiologię, czyli ze względu na mechanizm powodujący uwolnienie w skórze właściwej z komórek tucznych (mastocytów) histaminy odpowiedzialnej za powstanie bąbla pokrzywkowego. Histamina jest mediatorem oddziaływującym na receptory histaminowe H. Pobudzenie receptorów H1 powoduje rozkurcz naczyń (wzrost przepuszczalności ich ścian) i swędzenie, a pobudzenie receptora H2 powoduje rozkurcz naczyń oraz wzrost ich przepuszczalności. Mechanizmy te są bardzo ważne, gdyż na ich blokowaniu polega zasadnicze leczenie pokrzywek.

•zazwyczaj to pokrzywka alergiczna,

•najczęstszy rodzaj pokrzywki,

•czynnikami wywołującymi mogą być pokarmy (wtedy pokrzywce towarzyszą często nudności, wymioty i bóle brzucha), a także leki czy pyłki roślin,

•w ostrej postaci pokrzywki objawy powstają kilka godzin po kontakcie z czynnikiem wywołującym, mogą utrzymywać się od kilku godzin do kilku dni.

Pokrzywka przewlekła:

•występuje rzadziej niż ostra,

•częściej ma charakter niealergiczny,

•dotyka głównie dorosłych,

•wykazano jej związek z układem nerwowym, mogą wywoływać ją czynniki psychiczne,

•alergeny są głównie pokarmowe lub wziewne, mogą być także związane z ogniskami wewnątrzustrojowymi, zaburzeniami przewodu pokarmowego (robaczyce, kandydoza i inne),

•jej podtyp stanowi niealergiczna nietolerancja kwasu acetylosalicylowego, którego zażycie prowadzi do rozwoju zmian pokrzywkowych.

Zespół jelita drażliwego inaczej zespół jelita nadwrażliwego, z łac. colon irritabile; z ang. Irritable Bowel Syndrome (w skrócie IBS) – przewlekła (trwająca przez co najmniej trzy miesiące) idiopatyczna choroba przewodu pokarmowego o charakterze czynnościowym charakteryzująca się bólami brzucha i zaburzeniami rytmu wypróżnień, nieuwarunkowana zmianami organicznymi lub biochemicznymi. Ta krótka definicja zawiera najważniejsze informacje o zespole jelita wrażliwego, która niegdyś nazywana była nerwicą jelit. Zespół nadwrażliwości jelit został dokładnie opisany w 1892 roku jako mucous colitis. Definicję zespołu jelita drażliwego sprecyzowano zaś na międzynarodowym zjeździe ekspertów w Rzymie w 1999 r.

Zespół jelita drażliwego – przyczyny

Pomimo nieustannych badań pierwotna przyczyna zespołu jelita drażliwego nie jest znana. Czynniki patofizjologiczne, które mogą mieć wpływ na wystąpienie zespołu nadwrażliwości jelit to:

•Nadmierny rozrost flory bakteryjnej (SIBO) nawet w 84 proc. przypadków.

•Zaburzenia czucia trzewnego i funkcji motorycznej i wydzielniczej jelit co potwierdzają badania: niski próg bólowy odbytnicy rozszerzanej balonem.

•Zwiększona odpowiedź ruchowa jelita grubego na pobudzanie niektórymi lekami (prostygmina), hormonami (cholecystokinina) lub pokarmem.

•Zmiany w sferze psychicznej (u 70-90 proc. pacjentów chorych na IBS występują zaburzenia osobowości, niepokój lub depresja).

•Spożywanie pokarmów ubogoresztkowych.

•Przebycie infekcji jelitowej (np. czerwonki) – u osób tych stwierdzono zwiększenie liczby komórek endokrynnych jelit i zawartości w nich serotoniny. Poinfekcyjny zespół jelita drażliwego dotyczy 10 proc. chorych i ma przeważnie postać biegunkową.

•Rola mózgu jest nie do końca wyjaśniona – nowe badania wykazują zmiany aktywności w obszarach kory mózgowej odpowiedzialnych za odczuwanie bólu.

Według statystyk na zespół jelita drażliwego cierpi ponad 100 milionów ludzi w Ameryce Północnej i Europie. Szacuje się, że stanowi to ok. 20-30 proc. populacji ludzi dorosłych. Nie jest to jednak choroba dotykająca tylko mieszkańców krajów wysokorozwiniętych – np. w Chinach zapadalność na zespół jelita drażliwego jest porównywalna do krajów zachodnich. Około 75-80 proc. pacjentów z tym zespołem nadwrażliwości jelit stanowią kobiety.

Zespół jelita drażliwego – objawy

W zespole jelita drażliwego przebieg choroby jest wybitnie przewlekły i nawracający. W zależności od dominujących objawów jelita drażliwego można wyróżnić kilka postaci:

1.Biegunkową,

2.Z dominującym zaparciem (tzw. Colon spasticum),

3.Mieszaną.

Dość ciekawym faktem jest, że sytuacje stresowe wyzwalają objawy zespołu nadwrażliwości jelit. Do najczęstszych objawów jelita drażliwego należą:

•Ból brzucha o ostrym, skurczowym, nękającym charakterze (zazwyczaj podbrzusza i lewego dołu biodrowego). Prawie nigdy bóle nie budzą w nocy. Typowe cechy bólu brzucha będącego objawem jelita drażliwego to: nasilanie się po posiłkach, złagodzenie po wypróżnieniu lub oddaniu gazów oraz występowanie przy częstych i luźniejszych wypróżnieniach.

•Biegunka – w przypadku jelita drażliwego objawem są wodniste stolce lub półpłynne ale rzadko dochodzi do zwiększenia ich objętości. Zazwyczaj występuje po posiłkach, stresie psychicznym i w godzinach rannych.

•Zaparcie – to objaw jelita drażliwego u chorych z postacią bez biegunki. Częstotliwość wypróżnień jest zmniejszona, a stolec oddawany jest z wysiłkiem. Stolec jest zbity, twardy, niekiedy przypomina „kozie bobki”. Po oddaniu stolca często pojawia się uczucie niepełnego wypróżnienia. Wspólnym objawem zespołu jelita drażliwego dla postaci z biegunką oraz postaci z zaparciem są skąpe wypróżnienia.

•Wzdęcie brzucha – jak wiadomo zależy od gromadzącego się w jelicie gazu, chociaż jego ilość nie musi być większa niż u osób zdrowych.

•Domieszka śluzu w kale.

•Odbijanie i gazy.

•Nudności i wymioty.

•Zgaga.

•Inne objawy zespołu jelita drażliwego to: bóle głowy, uczucie zmęczenia, zaburzenia miesiączkowania, częstomocz, tzw. „przelewania w brzuchu”.

Może się wydawać, że przy takiej różnorodności objawów charakteryzujących jelito drażliwe lekarz nie powinien mieć problemów z wychwyceniem odchyleń od stanu prawidłowego podczas badania fizykalnego, jednakże w związku z faktem, że zespół nadwrażliwości jelit jest zaburzeniem czynnościowym a nie organicznym najczęściej u pacjentów z zespołem jelita drażliwego nie stwierdza się zmian w badaniu lekarskim. Jedynie u niektórych chorych z zespołem jelita drażliwego objawem jest bolesność przy badaniu palpacyjnym nad esicą (okolica lewego podbrzusza). Również w badaniach dodatkowych w przypadku zespołu jelita drażliwego objawem nie są wyczuwalne zmiany.

Zespół jelita drażliwego – leczenie

Zespołu jelita drażliwego na dzień dzisiejszy nie można trwale wyleczyć, ale można opanować jego objawy. Aby to było możliwe, należy przestrzegać diety, unikać/radzić sobie ze stresem oraz stosować odpowiednie leki objawowe. Leki powinny zostać dobrane przez gastroenterologa, w zależności od postaci:

•W postaci biegunkowej można stosować loperamid, difenoksylat, cholestyraminę.

•Zaparcia mogą być leczone otrębami i laktulozą.

•Chorzy z wzdęciami mogą stosować simetikon lub dimetikon.

•W przypadku bólu poposiłkowego może być stosowany bromek oksyfenonium oraz hioscyna.

•Jeśli ból jest przewlekły, to warto rozważyć stosowanie amitryptyliny lub paroksetyny – leków o działaniu przeciwdepresyjnym, które mogą znacznie zmniejszyć dolegliwości.

•W przypadku nasilonego niepokoju czy lęku lekarz może zalecić benzodiazepiny.

O chorobach trzustki zrobiło się głośno po informacjach w mediach o przypadkach śmierci celebrytów i aktorów w wyniku raka trzustki. Z chorobą przegrała polska aktorka Anna Przybylska, Steve Jobs – współzałożyciel koncernu Apple, a także aktor Patrick Swayze. Lekarze zaczęli bić na alarm i uświadamiać nam, jak groźną i podstępną chorobą jest rak trzustki. I chociaż nie wszystkie dolegliwości związane z jamą brzuszną muszą od razu oznaczać obecność raka trzustki, to mogą być związane z inną, równie niebezpieczną chorobą – zapaleniem trzustki. W zależności od częstotliwości występowania objawów i przebiegu zapalenia trzustki wyróżniamy zapalenie ostre i przewlekłe.

Objawy zapalenie trzustki – przyczyny

Według szacunków, każdego roku na każde 100 tysięcy osób notuje się od 10 do 45 przypadków zachorowania na ostre zapalenie trzustki. Do głównych przyczyn rozwoju zapalenia trzustki zalicza się kamicę żółciową, zbyt wysoką wagę ciała, chorobę alkoholową, urazy jamy brzusznej, stosowanie leków oraz bulimię. Ostre zapalenie trzustki rozwija się, gdy pojawia się w niej stan zapalny, prowadzący do tego, że enzymy trzustkowe uaktywniają się i zaczynają niszczyć otaczające tkanki. Oprócz samej trzustki atakują także naczynia krwionośne oraz przewód pokarmowy. Trawią ich ściany i powodują perforacje, które z kolei mogą doprowadzić do niewydolności narządów. Przewlekłe zapalenie trzustki to proces znacznie bardziej długotrwały niż ostre zapalenie. Szacuje się, że na 100 tysięcy mieszkańców na przewlekłe zapalenie trzustki cierpi od 2 do 9 osób. Choroba alkoholowa i częste spożywanie napojów wysokoprocentowych są przyczynami rozwoju przewlekłego zapalenia trzustki nawet u 90 proc. chorych. Niebezpieczne dla zdrowia jest także uzależnienie od nikotyny. Toksyny zawarte w alkoholu i papierosach trwale uszkadzają komórki, z których jest zbudowany narząd. Podobne uszkodzenia powoduje kamica dróg żółciowych. Objawy zapalenie trzustki mogą mieć też uwarunkowanie genetycznie. Jeżeli chociaż jedno z rodziców cierpi na przewlekłe zapalenie trzustki, to jest bardzo prawdopodobne, że dziecko również na nie zapadnie.

Objawy zapalenie trzustki – rozpoznanie

Niestety, w odróżnieniu od ostrego zapalenia trzustki, przewlekła choroba trzustki nie daje intensywnych objawów. Przez lata przewlekle zapalenie trzustki może się rozwijać w ukryciu, co utrudnia rozpoznanie i podjęcie leczenia. Częste objawy zapalenia trzustki to intensywne oraz dokuczliwe bóle brzucha, pojawiające się zwykle tuż po posiłku i utrzymuje się przez kilka godzin. Chorzy na przewlekłe zapalenie trzustki nie skarżą się jednak na ostry ból w jamie brzusznej, ale na promieniujący, który może być odczuwalny nawet na plecach. W wielu przypadkach jest tak, że bóle nawracają przez kilka lat, zanim pacjent uda się na konsultację do lekarza. Przewlekłe zapalenie trzustki daje też inne symptomy, które powinny zaniepokoić. Zaliczamy do nich nagły spadek masy ciała, który najczęściej jest spowodowany niechęcią pacjenta do jedzenia – to właśnie po zjedzeniu posiłku objawy zapalenia trzustki się nasilają. Pacjenta z przewlekłym zapaleniem trzustki łatwo też poznać po przyjmowanej przez niego pozie podczas siedzenia i spania. Chory na przewlekłe zapalenie trzustki, aby zmniejszyć dolegliwości bólowe, najczęściej podciąga nogi do brzucha i zwija się w „kłębek”. Często też pojawiają się u niego biegunki naprzemiennie z zaparciami oraz dokuczliwe i bolesne wzdęcia. Najsilniej odczuwane przez pacjenta objawy zapalenia trzustki to powtarzające się bóle w nadbrzuszu. Są one bardzo intensywne i mogą utrzymywać się wiele godzin, przybierając na sile. Nie ma jednak reguły na to, w którym dokładnie miejscu się pojawią. Często towarzyszą im wymioty, nudności oraz biegunka i gorączka. Czasem jednak ból brzucha nie jest tak silny, a dolegliwości jamy brzusznej są mylone z objawami niestrawności lub spożycia zbyt dużej dawki alkoholu. Taka błędna diagnoza może mieć poważne skutki – zwlekanie z udaniem się do lekarza i przyjmowanie leków przeciwbólowych lub środków na niestrawność może nasilić objawy zapalenia trzustki.

Zapalenie trzustki – leczenie

Ostre zapalenie trzustki musi być leczone w szpitalu. Chory otrzymuje silne leki przeciwbólowe i zmniejszające wydzielanie soku trzustkowego, który zawiera enzymy niszczące komórki narządu. W zależności od stanu pacjenta wdraża się różne postępowanie lecznicze. Niekiedy jedynym skutecznym lekarstwem jest głodówka. Często też stosuje się tylko odżywianie pozajelitowe, czyli podawane do żyły. Przy podejrzeniu infekcji podaje się silne antybiotyki. Przykrym dla chorego, ale koniecznym dla wyzdrowienia zabiegiem jest odsysanie przez nos treści żołądkowej. Terapia jest kontrolowana licznymi badaniami, aby mieć pewność, że enzymy trzustkowe nie zaatakowały innych narządów, np. serca czy płuc. Lekarz może też zastosować dializę otrzewnową, aby wypłukać z organizmu toksyny. O postępowaniu leczniczym przy przewlekłym zapaleniu trzustki decyduje stan chorego. Czasami wystarcza dieta niskotłuszczowa i powstrzymywanie się od picia alkoholu. Chory musi także przyjmować enzymy trzustkowe w tabletkach, które ułatwiają trawienie i zmniejszają ciśnienie w przewodach trzustkowych. Uważa się, że to właśnie wysokie ciśnienie w przewodach trzustkowych jest przyczyną bardzo silnego bólu. Dlatego niezwykle ważne dla poprawienie ogólnej kondycji chorego jest jego obniżenie. Gdy u chorego rozwinie się cukrzyca, konieczne jest podawanie insuliny. Niekiedy też lekarze decydują się na zastosowanie u chorych na przewlekłe zapalenie trzustki takiego samego leczenia jakie zalecane jest przy ostrym zapaleniu narządu. W wybranych przypadkach – kiedy typowe postępowanie zawodzi – przeprowadza się zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu fragmentu trzustki. Operacja znacznie łagodzi lub całkowicie znosi silny ból.

Różyczka to choroba zakaźna, wywołuje ją wirus z rodziny Togaviridae. Różyczka rozprzestrzenia się drogą kropelkową lub przez łożysko. Człowiek jest jedynym gospodarzem dla różyczki. Różyczka najczęściej kojarzona jest z niegroźną chorobą wirusową dzieci. Staje się jednak bardzo niebezpieczna zwłaszcza dla kobiet w ciąży, które zachorują na różyczkę w pierwszych tygodniach ciąży. Wirus przenoszony jest drogą kropelkową, a okres inkubacji wirusa różyczki może trwać od dwóch do trzech tygodni. Większość zachorowań na różyczkę przypada na zimę i wiosnę. Niekiedy różyczkę trudno rozpoznać, łatwo pomylić ją z grypą czy zwykłym przeziębieniem. Raz przebyta różyczka daje odporność na całe życie.

Różyczka – co to za choroba?

Różyczka – choroba zakaźna, której jedynym gospodarzem jest człowiek. Do zakażenia tą chorobą dochodzi drogą kropelkową, poprzez kontakt z zakażonym lub przez łożysko w przypadku różyczki wrodzonej. W okresie przełomu zimowo-wiosennego występuje sezonowość zachorowań na różyczkę, która zwykle przebiega bezobjawowo. Najgroźniejsza jest dla kobiet w pierwszych trzech miesiącach ciąży ze względu na potencjalną możliwość wystąpienia zakażenia płodu. Wydzielina z jamy nosowo-gardłowej zakażonego, mocz, krew, kał – stanowią materiały zakaźne. Na wystąpienie różyczki narażone są najczęściej dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, chorować mogą również osoby dorosłe. U małych dzieci choroba przebiega bardzo łagodnie, nie powodując przykrych powikłań.

Różyczka – objawy

U małych dzieci różyczka ma przebieg łagodny, u starszych może skończyć się powikłaniami. Różyczka jest najgroźniejsza dla kobiet w pierwszym trymestrze ciąży, gdyż wtedy może dojść do zarażenia płodu. Podstawowym objawem różyczki jest wysypka, która pojawia się po 11-21 dniach od zarażenia. Jasnoczerwone plamy występują najpierw na twarzy, później na całym ciele. Powiększają się węzły chłonne na szyi i karku. Gorączka praktycznie nie występuje, czasami różyczka jest nawet niezauważona, ponieważ przebiega bezobjawowo. Główne symptomy różyczki to:

•objawy grypopodobne – ból głowy, katar, drapanie w gardle, kaszel,

•lekka biegunka,

•powiększenie i bolesność węzłów chłonnych za uszami i na karku,

•gorączka, nawet do 39 st. C,

•wysypka – drobne, czerwone grudki zlewające się w plamy na twarzy i na całym ciele, wysypka ustępuje po 2-3 dniach.

Różyczka – dzieci i dorośli

Różyczka nie wymaga specjalnego leczenia. Większość dzieci różyczkę przechodzi łagodnie, nawet bez wysypki. U niektórych dzieci obrzęk i bolesność węzłów chłonnych utrzymują się przez kilka tygodni, ale nie jest to stan niebezpieczny dla dziecka. W przypadku wystąpienia gorączki można podać dziecku leki przeciwgorączkowe lub zastosować naturalne metody obniżania gorączki. Maluch powinien zostać w domu przez kilka dni i unikać kontaktu z rówieśnikami i rodzeństwem. Warto rozważyć szczepienie przeciw różyczce, zwłaszcza w przypadku dziewczynek. Odporność na zakażenie wirusem różyczki polecana jest w przyszłości, w okresie ciąży. Różyczka u osób dorosłych raczej przebiega bez komplikacji. Należy podjąć takie samo leczenie, jak w przypadku dzieci. Po ustąpieniu różyczki warto wspierać organizm preparatami wspomagającymi odporność, głównie witaminami.

Różyczka – zagrożenia

Różyczka jest niebezpieczna dla kobiet w ciąży. Kobieta planująca poczęcie dziecka powinna wykonać test na obecność przeciwciał różyczkowych. Jeśli okaże się, że nigdy nie chorowała na różyczkę, warto przystąpić do szczepienia. Szczepienia i zachorowanie na różyczkę uodparniają organizm. Niemowlęta przez około 6 pierwszych miesięcy mają odporność przekazaną przez matkę. Zaleca się, aby szczepić dziewczynki w 13. roku życia. Uodpornienie bierne wchodzi w rachubę tylko w przypadku kobiet ciężarnych, immunoglobulina różyczki chroni te kobiety przed infekcją w 80 proc. Wstrzyknięcie immunoglobuliny różyczki w ciągu 4 dni od zetknięcia się z chorym zabezpiecza płód przed zakażeniem w 60 proc. Wystąpienie różyczki podczas ciąży może spowodować poważne wady płodu. Wirus różyczki jest bardzo niebezpieczny w pierwszych ośmiu tygodniach ciąży, kiedy to kształtują się narządy wewnętrzne dziecka. Różyczka w okresie ciąży grozi wystąpieniem takich wad u płodu, jak: jaskra, zaćma, głuchota, wodogłowie, upośledzenie umysłowe, uszkodzenia serca i wątroby. Zachorowanie na różyczkę po 16. tygodniu ciąży nie jest tak niebezpieczne.

Leczenie różyczki

Brak jest środków swoiście działających na wirusa różyczki, stąd stosowane jest jedynie leczenie objawowe. Przez kilka dni zaleca się leżenie w łóżku, a w razie wysokiej gorączki – środki ją obniżające. Istotnym problemem jest zachorowanie na różyczkę kobiet ciężarnych. Zakażenie wewnątrzmaciczne płodu może doprowadzić do poronienia, obumarcia płodu lub urodzenia dziecka z mnogimi wrodzonymi zaburzeniami rozwojowymi. Zakażenie wywołane wirusem różyczki u matki w okresie pierwszych trzech miesięcy ciąży prowadzi do rozwoju tzw. embriopatii różyczkowej, na którą składają się: zaćma, jaskra, małoocze, wady serca, małogłowie z upośledzeniem rozwoju umysłowego. Ponadto u noworodków obserwuje się wiele innych objawów, będących wynikiem przewlekłego zakażenia wirusem. Są to: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie śródmiąższowe płuc, zapalenie nerek, wątroby i mięśni, skazę małopłytkową czy przewlekłą wysypkę.

Rumień zakaźny to niezbyt dokuczliwa choroba wirusowa. Rzadko prowadzi do powikłań i może przebiegać bez poważnych dolegliwości. Występuje o każdej porze roku, ale najczęściej pojawia się wiosną. Rumień zakaźny zwany jest też inaczej chorobą zaczerwienionych policzków. Na rumień zakaźny najczęściej chorują dzieci w wieku od dwóch do dwunastu lat. Chorobę wywołuje parwowirus B19, który rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Łatwo się nim zarazić. Bywa, że pustoszy całe przedszkola i szkoły. Niestety, nie można się przeciwko rumieniowi zakaźnemu zaszczepić, ale z drugiej strony – nie ma takiej potrzeby. Rumień zakaźny przebiega na ogół łagodnie, zwłaszcza u najmłodszych. Przebycie choroby daje odporność na całe życie.

Co to jest rumień zakaźny?

Rumień zakaźny to dolegliwość charakterystyczna dla wieku dziecięgo (najczęściej w wieku do 2 do 12 lat) powstająca wskutek zakażenia parwowirusem 19. Rumień zakaźny najczęściej pojawia się u dzieci uczęszających do żłobka lub przedszkola. Zakażenie przenoszone jest z człowieka na człowieka drogą kropelkową, rzadziej przez zakażone preparaty krwi lub osocza. Natomiast źródłem zakażenia parwowirusem jest chore dziecko lub nosiciel bezobjawowy. Nie istnieje szczepionka przeciwko rumieniowi zakaźnemu, lecz nie jest ona konieczna, ponieważ choroba przebiega zawyczaj łagodnie (u ponad 50% osób zakażonych choroba przebiega bezobjawowo) i samoistnie ustępuje, dając odporność na całe życie.

Okres wylęgania rumienia zakaźnego wynosi ok. 14 dni.

Zakaźność: niewielka, najczęściej dzieci z wysypką nie są zakaźne.

Rumień zakaźny – objawy

Najbardziej charakterystycznym objawem choroby jest wysypka. Pojawia się stopniowo, nie towarzyszy jej swędzenie ani ból. Najpierw widoczne są zmiany na twarzy. Różowe plamki szybko zlewają się w rumieniec, który nie obejmuje czoła ani okolicy między ustami a nosem – chory malec wygląda tak, jakby ktoś wymierzył mu dwa siarczyste policzki. Maluch ma na buzi symetryczne plamy, które wyglądają jak skrzydła motyla. Z czasem wysypka pojawia się na ramionach, tułowiu, pośladkach, rękach i nogach. Potem blednie w części centralnej, przy czym zmiany skórne przypominają misterne siateczki i koronki. Mniej więcej po jedenastu dniach wysypka ustępuje bez złuszczania. Znika od dołu do góry – najpierw z nóg, potem z tułowia i rąk, a na końcu z twarzy – nie pozostawiając żadnych śladów. Najczęściej wysypka jest jedynym objawem choroby, ale mogą również pojawiać się inne jej symptomy. Należą do nich: niewysoka gorączka (temperatura nie przekracza 38°C i trwa 1-2 dni), osłabienie, ból gardła i ból stawów. Rumień zakaźny u dzieci przebiega zwykle łagodniej niż u osób dorosłych. Towarzyszy mu zazwyczaj tylko wysypka. Natomiast rumień zakaźny u dorosłych, oprócz wysypki skutkuje również bólami głowy, nieżytem gardła i nosa, bólami mięśniowo-stawowymi, zapaleniem stawów (bolesne zaczerwienienie okolicy stawów) oraz zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi.

Diagnostyka rumienia zakaźnego

Przy podejrzeniu rumienia zakaźnego ważna jest konsultacja z lekarzem i różnicowanie choroby z innymi dolegliwościami. Wysypka charakterystyczna dla rumienia zakaźnego może występować również w przebiegu innych chorób. Lekarz ocenia zmiany skórne – ich wygląd i lokalizację. Do potwierdzenia podejrzeń o wystąpieniu rumienia zakaźnego, potrzebne jest wykonanie badań serologicznych. Ich zadaniem jest wykrywanie przeciwciał, które tworzone są przez organizm człowieka jako obrona przed infekcją. Zadaniem przeciwciał jest połączenie się z wirusem w celu jego zniszczenia. Zatem w surowicy pacjenta oznaczane są zwykle przeciwciała IgM, których wysoki poziom sugeruje, że doszło do świeżego zakażenia. Z kolei przeciwciała IgG oznaczają przebyte zakażenie, czyli utworzeniu się odporności. W każdym przypadku do wytworzenia odporności konieczny jest kontakt z wirusem. Innym sposobem diagnostycznym jest bezpośrednie oznaczenie materiału genetycznego w surowicy krwi pacjenta. Badanie to wykonywane jest u tych osób, u których nie można opierać rozpoznania na badaniach serologicznych, czyli osób z dolegliwościami zaburzającymi funkcjonowanie układu immunologicznego. Badanie serologiczne mogą mieć u tych osób ujemny wynik, co nie oznacza że nie są oni zainfekowani. Dlatego powyższe badanie przeprowadza się w celu potwierdzenia. Wykonuje się również klasyczne badania laboratoryjne w postaci morfologii krwi obwodowej. U chorych w badaniu obserwuje się niski poziom białek krwi przy jednoczesnym wzroście limfocytów (limfocytoza względna). Oprócz tego diagnozowana jest niedokrwistość hemolityczna. U kobiet w ciąży, badanie pomocniczym jest USG.

Rumień zakaźny – leczenie

Leczenie przyczynowe rumienia zakaźnego nie istnieje, a podawanie preparatów przeciwalergicznych i antybiotyków nie przynosi żadnego efektu. U pacjentów z prawidłowym układem immunologicznym choroba zostaje samoistnie zwalczona. Ścisłe leczenie konieczne jest u pacjentów z obniżoną odpornością. Niekiedy u dzieci zachodzi potrzeba podawania przeciwciał, aby pobudzić układ odpornościowy do wali z zakażeniem. Osoby z niedoborami odproności stanowią źródło zakażenia dla otoczenia o wiele dłużej niż osoby bez tego defektu. Wskazaniem do hospitalizacji są sytuacje, w których doszło do niedokrwistości lub zakażenia płodu.

Uwaga! Chory jest najbardziej zakaźny przed wystąpieniem wysypki!

Rumień zakaźny u ciężarnych

Zakażenie parwowirusem B19, zwłaszcza w dwóch pierwszych trymestrach ciąży, może powodować komplikacje ciążowe, takie jak: niedokrwistość, zapalenie mięśnia sercowego, obrzęk płodu lub jego obumarcie. Ogromna część kobiet, która planuje zajść w ciążę, miała już jednak kontakt z wirusem, a więc jest uodporniona. 75% kobiet, które zaraziły się wirusem dopiero w ciąży, rodzi zdrowe dzieci. Jeśli jednak istnieje podejrzenie zarażenia wirusem w ciąży, należy niezwłocznie udać się do lekarza.

Niedobór enzymów trawiennych skutkuje różnymi dolegliwościami, a nawet poważnymi chorobami. Nie musimy się obawiać: uzupełniając enzymy trawienne, z łatwością możemy zapobiec wielu dolegliwościom i wyleczyć już istniejące. Niedobór enzymów trawiennych w organizmie to tak jak byśmy do auta, które właśnie wyjechało z serwisu, wlali benzynę, ale zapomnieli dolać oleju. Nasz organizm wydaje się być w porządku, ale czegoś mu jednak brakuje, a to czegoś, co jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Bez enzymów trawiennych układ trawienny nigdy nie będzie funkcjonował prawidłowo, dlatego, gdy zabraknie chociażby jednego z nich stajemy w obliczu poważnych problemów zdrowotnych. Jest więc niezmiernie ważne, abyśmy wczas rozpoznali objawy niedoboru enzymów, pozwoli to pozbyć się dolegliwości i zapobiegnie poważniejszym kłopotom.

Enzymy trawienne – dowody potwierdzające skuteczność ich suplementacji

Dowody potwierdzające skuteczność suplementacji enzymów trawiennych. Wzbogacenie ludzkiej diety o naturalne enzymy trawienne nie jest nowym pomysłem. Minęło 70 lat odkąd naukowcy po raz pierwszy zdali sobie sprawę, jak ważna jest w surowej diecie obecność enzymów i wpływ na stan odżywiania ludzi.[11] Naukowcy zauważyli wówczas, że suplementacja enzymów może przywrócić szybkie trawienie pokarmów w żołądku, naśladując to, które ma miejsce, kiedy konsumujemy surowe pokarmy.Już od dawna stosuje się kurację suplementacją enzymów trawiennych leczącą osoby cierpiące na różne przewlekłe choroby związane z trawieniem. I tak na przykład, pacjenci ze zwłóknieniem torbielowatym – ze względu na zaburzenia trawienia – stosują formuły enzymu trzustkowego, by wspomagać rozkład białka, tłuszczu i innych substancji odżywczych. Natomiast osoby chorujące na przewlekłe zapalenie trzustki mogą stosować lipazę by wspomagać rozkład tłuszczu. Coraz większa ilość dowodów sugeruje jednak, że nawet jeśli nie cierpisz na niedobór określonego enzymu możesz, odczuć korzyści z suplementacji enzymów trawiennych.

Enzymy trawiące błonnik

 Enzymy trawiące włókno pokarmowe – błonnik. Naturalne enzymy trawiące skrobia nazywamy ogólnie amylazami. Rozkładają one wiązania między cząsteczkami cukru w skrobi, uwalniając cukier do natychmiastowej absorpcji.[27] Wywołuje to niebezpieczny poposiłkowy skok poziomu glukozy we krwi, który uszkadza mięsień sercowy i naczynia krwionośne.[28] Dlatego też, skądinąd zdrowi ludzie nie wymagają stosowania suplementacji amylazy. W rzeczywistości blokery amylazy odgrywają ważną rolę w zwalczaniu nadwagi i skoków cukru.Z drugiej jednak strony, ludzki organizm nie wytwarza enzymów trawiennych przetwarzających celulozę – błonnik, będący częścią brokułów czy innych warzyw, które niestrawione przez ludzkie enzymy przechodzą przez układ trawienny. A zatem, kiedy pokarmy te są przyjmowane, organizmy żyjące w jelicie grubym rozkładają błonnik na cząsteczki, które są następnie poddane fermentacji. Proces fermentacji kumuluje płyny w okrężnicy wywołując gazy i wzdęcia, co niestety sprawia, że wielu ludzi unika spożywania zdrowych warzyw jakimi są np. brokuły. Aby zapobiec problemom związanym z rozkładem błonnika, suplementacja enzymów trawiących celulozę takich jak celulaza, hemicelulaza, fitaza, beta- glukanaza, pektynaza i ksylanaza może przetworzyć celulozę w mniejsze cząsteczki, które mogą następnie przejść nieszkodliwie przez układ trawienny. W rezultacie uzyskujemy lepsze trawienie błonnika roślinnego oraz zwiększoną absorpcję korzystnych cząsteczek zawartych w zdrowych pokarmach roślinnych. Suplementy zawierające enzymy trawiące celulozę rozkładają włókna roślinne (błonnik) takie jak te znalezione w brokułach, ale nie uwalniają wolnego cukru przez co nie przyczyniają się do śmiertelnych poposiłkowych skoków glukozy.

Rola enzymów trawiennych

Organizm człowieka część enzymów trawiennych wytwarza sam, niektóre musimy jednak uzupełniać odpowiednią dietą. Enzymy trawienne mają dwie podstawowe funkcje:

1.Enzymy trawienne rozkładają pokarmy w absorbowalne składniki odżywcze. Do najbardziej znanych enzymów należą: amylaza, która ułatwia rozkład skrobi, lipaza, wspomagająca rozkład tłuszczu, proteaza specjalizująca się w rozkładaniu białek.

2.Zadaniem metabolizujących enzymów trawiennych jest ułatwienie trawienia składników odżywczych na poziomie komórkowym.

Do zdrowego funkcjonowania organizmu potrzebna jest odpowiednia ilość enzymów. Zmieniające się pory roku, stress, nadmierny wysiłek fizyczny, stosowanie leków, niewłaściwa dieta lub zakwaszeie organizmu może powodować zmniejszone wydzielanie enzymów.

Objawy wynikające z niedoboru enzymów: kiedy powinniśmy wytężyć uwagę?

Brak enzymów trawiennych skutkuje wieloma nieprzyjemnymi objawami, często są one tymczasowe, więc nie zwracamy na to zbytniej uwagi. Jeśli zauważysz następujące dolegliwości, z całą pewnością w Twoim organizmie jest zbyt mało jednego lub więcej enzymów trawiennych:

•Zmęczenie

•Ciągły głód

•Częste zakażenia grzybem Candida

•Szybki przyrost masy ciała

•Rozdrażnienie

•Skurcze mięśni

•Przewlekłe zaparcia

•Powolne, niewłaściwe trawienie

•Wzdęcia

•Zapalenie jelita grubego

Jeśli nie uda Ci się wczas uzupełnić niedoborów enzymów trawiennych, po upływie dłuższego czasu może to doprowadzić do pojawienia się poważnych zaburzeń trawiennych i metabolicznych, co wpłynie negatywnie na prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka.

Uzupełnienie enzymów trawiennych

Jeśli niedobór enzymów trawiennych jest spowodowany zaburzeniami czynności wątroby, pęcherzyka żółciowego i jelita cienkiego, niezbędna będzie wizyta u lekarza specjalisty. W większości przypadków jednak powodem jest nieodpowiednia dieta, nagromadzenie toksyn, ważnym czynnikiem może być również wysoki wiek, ponieważ z wiekiem zmniejsza się ilość wytwarzania enzymów. W takich przypadkach konieczna będzie zmiana dotychczasowych nawyków żywieniowych: spożywanie roślin strączkowych, kapusty, różnych surowych warzyw i owoców, szczególnie ananasa i papai. Niezmiernie ważne jest oczyszczanie organizmu, które wspiera pracę wątroby i trzustki, jak również przywróci naruszoną równowagę mikroflory jelitowej, która odgrywa istotną rolę w produkcji enzymów trawiennych. Ważne jest przyjmowanie odpowiednich suplementów, bardzo skuteczne mogą okazać się probiotyki oraz enzymy trawienne.

Nadczynność tarczycy to zwiększone wydzielanie hormonów tarczycy ponad ilości, których potrzebuje organizm. Nadczynność tarczycy zwana jest często hipertyreozą (ang. hyperthyreosis lub hyperthyroidism). Może przyjmować postać jawną, z całym wachlarzem dość charakterystycznych objawów, jak i utajoną, gdzie nadmiar hormonów tarczycy jest na tyle niewielki, że nie rozwija się postać kliniczna choroby. W wymiarze objawowym nadczynność tarczycy charakteryzuje się uczuciem stałego gorąca, drżeniem rąk, kołataniem serca oraz wieloma innymi dolegliwościami, z których nie wszystkie występują u każdego pacjenta. Na nadczynność tarczycy narażone są przede wszystkim kobiety. W ciągu życia zachoruje co sześćdziesiąta kobieta oraz jedynie co siedemsetny mężczyzna.

Nadczynności tarczycy – przyczyny

Tarczyca jest organem przylegającym do tchawicy poniżej krtani. Funkcją jego w organizmie jest produkcja hormonów, tzw. hormonów tarczycy. Hormony te nazywamy T3 oraz T4. Hormony te są związkami jodu i do prawidłowego funkcjonowania tarczyca potrzebuje odpowiedniego zaopatrzenia w ten pierwiastek. Zaopatrzenie organizmu w jod nie musi być bardzo regularne, gdyż jest on magazynowany w tarczycy i jego zapas starcza w normalnych warunkach na kilka tygodni. Przewlekły niedobór jodu może powodować jednak powstanie chorób tarczycy, wywołujących jej nadczynność w długim okresie. Hormony tarczycy regulują w organizmie wiele funkcji. Trudno jest omówić ich efekty na poziomie całego organizmu, gdyż wpływają one na funkcjonowanie wielu tkanek, a jednocześnie działają różnokierunkowo. Hormony te odgrywają kluczową rolę w procesach metabolizmu zachodzących w organizmie czy w procesie rozwoju płodu. Aktywność tarczycy jest warunkowana hormonem przysadki mózgowej – TSH, czyli hormonem tyreotropowym. Nadczynność tarczycy może być związana zarówno ze zwiększonym wydzielaniem tego hormonu, jak i ze zmianami w samym gruczole tarczycy. Z tej perspektywy wyróżniamy nadczynność pierwotną i wtórną. Przyczyny nadczynności tarczycy kształtują się w zależności od wieku, zaopatrzenia w jod i predyspozycji genetycznych. Najczęstszymi są: silny uraz psychiczny, np. lęk, gniew, zmartwienie, zaburzenia w życiu płciowym, zaburzenia hormonalne okresu przekwitania, jakakolwiek ostra lub przewlekła choroba zakaźna, spożywanie nadmiernych ilości jodu, guzy przysadki mózgowej, zażywanie zbyt dużej ilości hormonów tarczycy oraz ciąża.

Nadczynnoś tarczycy – objawy

Nadczynności tarczycy w postaci jawnej towarzyszy szereg dość charakterystycznych objawów, które pozwalają zwykle na jej zdiagnozowanie jedynie na podstawie objawów klinicznych. Niemniej przed podjęciem leczenia zaleca się przeprowadzenie dalszych badań, w celu zdiagnozowania przyczyny i formy choroby. Ujawnioną postać nadczynności tarczycy rozpoznaje się, gdy istnieje zwiększony poziom fT3 lub fT4 (frakcje wolne hormonów tarczycy) ponad górną granicę normy. Zwykle towarzyszy temu obniżony poziom TSH, jednak w szczególnych przypadkach również poziom TSH może być podwyższony.

Objawem charakterystycznym nadczynności tarczycy jest wzmożona nerwowość. Chory staje się drażliwy, może odczuwać niewytłumaczalny niepokój, lęk, łatwo wpada w płacz. Mogą występować trudności ze skupieniem uwagi, bezsenność. Chorzy zwykle wykazują również nadmierną ruchliwość, są często nienaturalnie pobudzeni. W niektórych przypadkach pojawiać się może depresja, a nawet objawy psychotyczne, podobne jak w schizofrenii czy chorobie afektywnej dwubiegunowej. Nadczynność tarczycy wpływa również na metabolizm chorej osoby. Następuje częstsze oddawanie stolca połączone z biegunką. Chory posiada zwiększony apetyt, któremu towarzyszy paradoksalnie spadek masy ciała. Jednocześnie dochodzi do redukcji masy mięśniowej, chory nie jest w stanie podejmować dużego wysiłku fizycznego, szybko się męczy. Występują tzw. faliste drgania mięśni, szczególnie widoczne przy wyprostowaniu rąk. Objaw ten może przypominać drżenie rąk w przebiegu choroby Parkinsona.

Nadczynność tarczycy – leczenie

Chcąc przywrócić prawidłową czynność hormonalną gruczołu tarczowego u osób z nadczynnością tego gruczołu, trzeba przede wszystkim zapewnić im spokój przez wiele tygodni, zlikwidować wszelkie źródła konfliktów i emocji, zapewnić dogodne warunki otoczenia, obfitą dietę mleczno-jarzynową oraz stosować odpowiednie preparaty farmakologiczne blokujące czynność lub hamujące nadmierne wytwarzanie hormonów warunkujących podany zespół objawów klinicznych. Rodzaj leczenia farmakologicznego nadczynności tarczycy, dawkę preparatu oraz czas stosowania ustala i zmienia każdorazowo lekarz. Podstawowym warunkiem uzyskania efektów leczenia jest jego systematyczność. W niektórych przypadkach stosuje się leczenie izotopowe lub operacyjne. Leczenie nadczynności tarczycy zależne jest od: jej przyczyny, wieku chorego, nasilenia oraz innych chorób. Dlatego metoda leczenia jest dobierana przez lekarza indywidualnie. Nie należy lekceważyć tego schorzenia, gdyż nieleczona nadczynność tarczycy może powodować bardzo niebezpieczne powikłania w postaci: niewydolności serca, zaburzeń rytmu serca, osteoporozy.

Dzisiejszy styl życia – pośpiech, fatalna dieta, używki oraz brak ruchu – silnie wpływa na nasze zdrowie. Nie zdajemy sobie sprawy, że takie postępowanie również nie jest obojętne dla naszych kości. Osteoporoza to choroba, której rozwojowi sprzyjają wyżej wymienione czynniki.

Czym jest osteoporoza?

Często pacjent, słysząc od lekarza diagnozę, jaką jest osteoporoza, nie rozumie istoty tej choroby. Nie każdy lekarz dysponuje wystarczającą ilością czasu, aby należycie wyjaśnić jej charakterystykę i zapoznać go z nią. Słowo „osteoporoza” pochodzi z języka greckiego i już samo tłumaczenie daje wiele informacji na temat tej choroby; osteon oznacza „kość”, a porus „otwór”, można więc przetłumaczyć to jako „dziurawa kość”. Osteoporoza to postępująca metaboliczna choroba całego szkieletu człowieka. Dochodzi w niej do zmniejszenia gęstości kości („mniej kości w kości”), następuje też zmiana jej wewnętrznej struktury, przez co szkielet staje się bardziej kruchy i podatny na złamania. Dzieje się tak dlatego, że procesy niszczenia i odbudowy kości, które u zdrowego człowieka pozostają w równowadze, u chorych na osteoporozę przesunięte są w stronę degradacji (człowiek traci więcej tkanki kostnej, niż jest w stanie odbudować). Na procesy te duży wpływ mają hormony (parathormon, kalcytonina czy hormony płciowe, zarówno estrogeny – hormony żeńskie, jak i androgeny – hormony męskie), ilość wapnia i witaminy D w diecie czy też aktywność fizyczna i wiele innych czynników.

Objawy osteoporozy

Objawy osteoporozy zależne są od liczby i obszaru złamań. Złamanie przedniej krawędzi kręgu może przebiegać bezobjawowo,chory nie uskarża się wówczas na ból, lub skąpoobjawowo w postaci dyskomfortu przy staniu lub siadaniu. Częściej początek osteoporozy objawia się ostrym bólem, pojawiającym się nagle, niespodziewanie, nawet przy wykonywaniu codziennego lekkiego wysiłku. Ruchy kręgosłupa są bardzo ograniczone, a ból wzmaga się przy kaszlu czy kichaniu. Chory potrafi dokładnie zlokalizować miejsce bólu. Złamaniom często towarzyszy brak apetytu oraz wzdęcia brzucha. Spożywanie pokarmów daje uczucie pełności w nadbrzuszu i nasila ból w miejscu złamania. Ponadto zmienia się sylwetka, występuje deformacja klatki piersiowej, zwana garbem lub garbem wdowim, który jest wynikiem kompresyjnych złamań przednich części wielu kręgów. Plecy pacjenta są zgarbione, zaokrąglone, dochodzi do obniżenia wzrostu. Kolejne złamania pogłębiają kifozę piersiową, zmniejszają wzrost, aż do chwili, kiedy łuki żebrowe zaczną opierać się o talerze biodrowe. Pojawiają się wtedy ból oraz wiele działań niepożądanych ze strony narządów klatki piersiowej i jamy brzusznej. Występuje zaburzenie funkcji trawiennej, a zmniejszenie aktywności ruchowej przewodu pokarmowego nasila występujące już zaparcia. Przy upośledzonej sprawności ścian klatki piersiowej pacjenci z osteoporozą częściej chorują na zapalenie płuc i dolegliwoście zatorowo-zakrzepowe. Inne symptomy dają złamania kości długich. Pojawiają się złamania kości promieniowej w obrębie nadgarstka, zazwyczaj, gdy podczas upadku próbujemy się podeprzeć ręką. Należy je nastawić i unieruchomić w opatrunku gipsowym na parę tygodni. Złamania górnego odcinka kości udowej (złamanie szyjki kości udowej i złamania krętarzowe) występują często przy błahych urazach, potknięciu się o dywan, próg czy wręcz mocniejszym nadepnięciu nogą. Wówczas konieczne jest poddanie pacjenta interwencji chirurgicznej i hospitalizacji. Śmiertelność po tego rodzaju złamaniach jest wysoka i dochodzi nawet do 25%, w wyniku powikłań sercowo-naczyniowych, oddechowych i nerkowych. Osteoporoza jest chorobą przewlekłą, stąd wczesne jej rozpoznanie u pacjentów ze znanymi czynnikami ryzyka zaniku kostnego umożliwia zapobieganie oraz zastosowanie leczenie na wczesnym etapie zapobiegającego złamaniom.

Leczenie osteoporozy

Celem leczenia osteoporozy jest zachowanie masy kostnej powyżej „progu złamań”. W tym celu stosuje się wiele środków farmaceutycznych, a chorzy przyjmujący te preparaty muszą być pod stałą kontrolą lekarza. W leczeniu istotna jest dobra współpraca pomiędzy lekarzem, a pacjentem. Niektóre leki przepisywane w osteoporozie trzeba zażywać przez wiele lat, podobnie jest z profilaktyką, którą trzeba zachowywać do końca życia. Właściwie dobrany sposób leczenia może całkowicie zmniejszyć ryzyko złamań i utrzymywać sprawny układ ruchu do starości. Leczenie osteoporozy polega przede wszystkim na eliminowaniu wszystkich czynników, które zwiększają jej ryzyko. Istotne jest to również w zapobieganiu chorobie. Pacjenci w trakcie osteoporozy powinny przyjmować witaminę D i wapń, nie wystarczy tylko odpowiednia dieta, często potrzebne jest przyjmowanie witamin w postaci preparatów. Oczywiście w czasie trwania kuracji trzeba co jakiś czas kontrolować poziom wapnia we krwi oraz jego wydalanie z moczem. Pacjenci mogą przyjmować wapń np. w postaci węglanów wapnia (około 40% wapnia), najlepiej podczas posiłku. Natomiast dawkę witaminy D zmniejsza się o połowę w okresie letnim (dawkowanie zależy od pory roku). Uwaga! Przedawkowanie witaminy D może powodować uszkodzenie nerek. Podział leków na osteoporozę zależy od ich działania oraz aktywności zależnej od płci, wieku i innych czynników. Preparaty dobiera się indywidualnie, aby leczenie było jak najbardziej skuteczne i bezpieczne dla pacjenta. Najczęściej specjalista przepisuje preparaty, które zapobiegają złamaniom. Kuracja osteoporozy nie powinna trwać dłużej od badań klinicznych, podczas których określano skuteczność i bezpieczeństwo przyjmowania leku. Przykładowe środki przyjmowane w osteoporozie: Ranelinian strontu, Bisfosfoniany Raloksyfen, Denozumab, Kalcytonina łososiowa, Hormonalna terapia zastępcza (HTZ), Teryparatyd.

Leczenie osteoporozy wtórnej w przewlekłych chorobach stawów

Zależy od jej przyczyny, jednak należy jak w każdym przypadku stosować się do ogólnych zasad postępowania, mających na celu obniżenie ryzyka złamań.

Reumatoidalne zapalenie stawów: wymaga szybkiego zahamowania jego rozwoju, podaje się preparaty, które mają zmienić jej przebieg. Rozwój zapalenia stawów powoduje stopniowe niszczenie kości. Również przyjmowanie glikokortykosteroidów wpływa na osteoporozę. Należy odpowiednio wcześnie włączyć leki zmniejszające ryzyko złamań kości.

ZZSK (zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa): należy pamiętać o aktywności fizycznej oraz leczeniu schorzenia. Zaleca się bisfofoniany.

Toczeń rumieniowaty układowy: należy leczyć chorobę na wczesnym etapie oraz jak najrzadziej przyjmować glikokortykosteroidy. Rozpoczęcie kuracji osteoporozy należy rozpocząć stosunkowo wcześnie.

Zwykłe badanie EKG trwa kilka minut i przez ten czas rejestruje się pracę serca. Nie zawsze jednak w tak krótkim czasie udaje się zarejestrować pojawiające się okresowo w ciągu dnia zaburzenia. Metoda Holtera natomiast pozwala na zarejestrowanie jego pracy przez 24, a nawet 48 godzin. W tym czasie pacjent może wykonywać codzienne czynności. Holter EKG zapisuje aktywność serca na taśmie magnetycznej lub w pamięci elektronicznej, co pozwala na interpretację wyników w późniejszym czasie.

Holter – rodzaje

1. Holter – zwykły Holter do badania elektrycznej pracy serca, dokonuje pomiarów z pomocą elektrod przyczepionych do klatki piersiowej;

2. Holter EEG – bada elektryczną pracę mózgu, za pomocą elektrod przyczepionych do głowy pacjenta;

3. Holter ciśnieniowy, inaczej Holter abpm lub Holter rr – to badanie wykonywane na miejscu w gabinecie lekarskim. Ten rodzaj Holtera mierzy ciśnienie pacjenta za pomocą rękawa nałożonego na ramię.

Holter – wskazania do wykonania badania

Założenie Holtera i całodobowa obserwacja serca pozwala zdiagnozować lub wykluczyć wiele schorzeń, a także monitorować pracę serca już po zdiagnozowaniu jakiegoś problemu kardiologicznego, m.in. wskazaniami do badania są:

zasłabnięcia, omdlenia, zawroty głowy – z podejrzeniem podłoża kardiologicznego lub z próbą wykluczenia takiej przyczyny;

1. kołatanie serca, a także nierówna praca serca, tzw. blok serca (czyli spowolniona praca mięśnia sercowego);

2. choroba wieńcowa, a także stany po zawale serca;

podejrzenie arytmii;

3. leczenie antyarytmiczne – badanie Holterem pozwala na kontrolowanie skuteczności leczenia zwłaszcza, gdy wykona się je przed rozpoczęciem przyjmowania leków i później w trakcie ich przyjmowania dla zestawienia wyników;

4. wszczepiony rozrusznik serca – Holter pozwala kontrolować pracę rozrusznika, dzięki temu badaniu lekarz możne sprawdzić czy rozrusznik działa prawidłowo.

Holter – przebieg badania

Holter EKG nie wymaga dodatkowych badań i specjalnych przygotowań. Czasami zaleca się przedstawienie lekarzowi wyniku ostatniego badania EKG. Aparat do badania metodą Holtera wygląda jak walkman. Do klatki piersiowej w różnych miejscach przykleja się elektrody. Miejsca przyklejenia są wygolone i odtłuszczone. Elektrody łączą się z urządzeniem rejestrującym EKG, które przyczepiane jest do paska pacjenta. Jego noszenie w żaden sposób nie powinno ograniczać aktywności pacjenta, wręcz przeciwnie – powinien on wykonywać w ciągu dnia te same czynności co zwykle, ponieważ niektóre zaburzenia rytmu serca pojawiają się właśnie w trakcie wykonywania zwykłych zajęć, a nie w spoczynku. Dużą zaletą Holtera EKG jest to, że umożliwia on analizę pracy serca także podczas snu, kiedy to cześć arytmii może się ujawniać (może mieć to związek z epizodami niedotlenienia mięśnia sercowego w czasie snu). W zależności od typu aparatu, sygnały EKG są rejestrowane z 2 lub 3, rzadziej z 12 odprowadzeń. Najczęściej stosuje się system 3-kanałowy.

Dobę lub dwie po badaniu pacjent:

•musi prowadzić dziennik pacjenta, w którym zapisuje swoje dolegliwości, ich czas oraz po jakich czynnościach wystąpiły;

•nie może brać kąpieli i prysznica;

•nie może używać koców i poduszek elektrycznych;

•nie powinien także manipulować przy urządzeniu, z wyjątkiem naciskania przycisku oznaczającego wystąpienie dolegliwości.

Holter samo dokonuje automatycznej oceny dobowego rytmu serca, jednak analiza taka wymaga weryfikacji lekarskiej w odniesieniu do notatek pacjenta zawierających zapis odczuwanych przez niego podczas badania dolegliwości. Podobnie wykazanie występowania arytmii nadkomorowych i komorowych musi być interpretowane z uwzględnieniem wieku, aktywności życiowej i stanu zdrowia pacjenta, ponieważ niektóre zaburzenia rytmu mogą występować również u ludzi zdrowych.

Badanie serca metodą Holtera nie boli i jest całkowicie bezpieczne, a jednocześnie bardzo użyteczne w wykrywaniu arytmii serca, które są niemożliwe do wykrycia za pomocą zwykłego EKG.

Badanie holterowskie – zalety

Wielką zaletą badania holterowskiego w porównaniu z innymi metodami diagnozowania jest to, że pokazuje pracę serca również podczas snu. U niektórych osób właśnie wtedy i tylko wtedy dochodzi do poważnych zaburzeń jego funkcji. Kiedy śpimy, większość czynności, jakie wykonuje nasz organizm, zostaje spowolniona. Zdarza się jednak, że oddech jest wyjątkowo płytki, powolny i nie dostarcza organizmowi odpowiedniej porcji tlenu. Wpływa to negatywnie na pracę serca. Te wszystkie zakłócenia lekarz może odczytać z zapisu holtera.

Holter – wyniki na wykresie

Impulsy elektryczne, wytwarzane stale przez nasze serce, są w czasie badania zapisywane na taśmie magnetofonowej albo elektronicznie. Po upływie 24 godzin lekarz odczytuje i analizuje zapis, porównując go z prowadzonymi przez nas notatkami. Wyniki interpretuje za pomocą specjalnego programu komputerowego. Na podstawie sporządzonych wykresów może postawić precyzyjną diagnozę i rozpocząć leczenie.

Niektórzy niesłusznie obawiają się, że holter pogorszy stan ich zdrowia, zakłócając pracę serca. Nie ma nawet najmniejszego ryzyka. Badanie nie boli, jest całkowicie bezpieczne i nieinwazyjne, czyli nie narusza tkanek ciała.